231 công trình, địa điểm chưa được xếp hạng tại TP HCM

Chiều 23/10, Sở Văn hóa và Thể thao (VHTT) TP HCM thông tin về việc xếp hạng các di tích trên địa bàn. Hiện thành phố có 321 di tích đã được xếp hạng, bao gồm: 4 di tích quốc gia đặc biệt, 99 di tích cấp quốc gia, 218 di tích cấp tỉnh/thành phố. Các di tích này được phân bố tại 3 khu vực.

Khu vực 1 gồm 207 di tích (2 di tích quốc gia đặc biệt, 58 di tích cấp quốc gia, 147 di tích cấp thành phố). Khu vực 2 có 66 di tích (13 di tích cấp quốc gia, 53 di tích cấp tỉnh). Khu vực 3 có 48 di tích (2 di tích quốc gia đặc biệt, 28 di tích cấp quốc gia, 18 di tích cấp tỉnh).

Trong danh mục kiểm kê di tích hiện có 231 công trình, địa điểm chưa được xếp hạng. Cụ thể, khu vực 1 có 140 công trình, trong đó đã xếp hạng 7 công trình, còn lại 133 công trình, địa điểm chưa được xếp hạng. Khu vực 3 có 141 công trình, đã xếp hạng 48 công trình, còn lại 98 công trình chưa được xếp hạng. Riêng khu vực 2 sẽ được kiểm kê, phê duyệt và công bố danh mục kiểm kê trong năm 2026.

Theo Sở, các nhóm công trình, địa điểm gặp khó khăn trong việc xếp hạng gồm 3 nhóm. Nổi bật là nhóm công trình kiến trúc đô thị nằm tại khu vực trung tâm thành phố, có vị trí “vàng”, thuộc các cơ quan trung ương quản lý, giá trị thương mại cao, khó bảo tồn do áp lực phát triển đô thị.

Thứ 2 là nhóm công trình tôn giáo như nhà thờ, chùa... có tính chất đặc thù về chủ thể sở hữu, quản lý và e ngại việc xếp hạng di tích sẽ khó khăn trong thống nhất phạm vi các khu vực bảo vệ; các thủ tục pháp lý sửa chữa, cải tạo hoặc xây dựng.

Thứ 3 là nhóm di tích lịch sử, do nhân chứng thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ hiện nay đã lớn tuổi, nhiều người không còn hoặc trí nhớ hạn chế; các tài liệu, tư liệu, hiện vật gốc bị thất lạc qua thời gian và chiến tranh, gây khó khăn cho việc xác minh nguồn tư liệu và bổ sung hồ sơ khoa học phục vụ xếp hạng
 di tích.

Với những đơn vị khó tiếp cận hoặc không chịu sự đồng thuận xếp hạng di tích, Sở đã thực hiện nhiều giải pháp. Về công tác tuyên truyền, vận động, Sở tổ chức các buổi làm việc, trao đổi, hội thảo, tọa đàm với các tổ chức, cá nhân và nhà khoa học; phối hợp cơ quan báo chí, truyền thông nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị, ý nghĩa của việc bảo tồn di sản và tạo sự đồng thuận xã hội.

Về cơ chế, chính sách hỗ trợ, Sở tạo điều kiện cho các chủ sở hữu, chủ đầu tư thực hiện việc tu bổ, tôn tạo di tích theo hướng hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, đảm bảo phù hợp với quy hoạch và quy định pháp luật hiện hành. Đặc biệt, ngoài việc hưởng chế độ trợ cấp theo Quyết định số 30/2011/QĐ-UBND của UBND TP HCM, Sở đang nghiên cứu, đề xuất thêm các cơ chế mới như bố trí nguồn vốn ngân sách cho tu bổ, tôn tạo và xây dựng Quỹ bảo tồn di sản văn hóa để hỗ trợ kịp thời các di tích bị xuống cấp.

Trong năm 2025, Sở VHTT đã tham mưu UBND TP HCM ban hành 14 Quyết định xếp hạng di tích cấp Thành phố, gồm chợ Tân Định, Đình Thần An Khánh, Đình Thần Long Bình, Đình Long Hòa, trường THPT Trưng Vương, Trường Trung học Phổ thông Ten Lơ Man (Ernst Thälmann)…