Cần có cơ chế giảm rủi ro tài chính để doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư phát triển bền vững

Tại tọa đàm “Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả: Bài toán đầu tư bền vững cho doanh nghiệp” do Cục Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và Khuyến công (ĐCK - Bộ Công Thương) phối hợp với báo Kinh tế đô thị tổ chức ngày 2/10, ông Phạm Viết Thạch - Phó Trưởng Ban Môi trường và Phát triển bền vững, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, EVN đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương và các Sở Công Thương để đồng hành cùng doanh nghiệp (DN) trong thực thi chính sách về năng lượng.

Trong đó, thường xuyên tổ chức hội nghị khách hàng, tư vấn trực tiếp về biểu đồ phụ tải, lịch sản xuất - vận hành thiết bị, cũng như giới thiệu các giải pháp tiết kiệm năng lượng (TKNL) như điện mặt trời mái nhà, đèn LED, máy nước nóng năng lượng mặt trời. Thông qua những chương trình này giúp DN có thể tiết giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh và thực hiện trách nhiệm giảm phát thải.

Đáng chú ý, ông Thạch cho biết, EVN hiện sở hữu một hệ thống dữ liệu vận hành rất lớn và trên cơ sở đó có thể phát triển các công cụ, nền tảng số hỗ trợ DN giám sát và quản lý năng lượng hiệu quả hơn. Dữ liệu phụ tải được phân tích có thể cung cấp biểu đồ sử dụng điện theo thời gian thực, cảnh báo tiêu thụ bất thường, tư vấn dịch chuyển phụ tải theo chương trình điều chỉnh phụ tải, giúp doanh nghiệp tối ưu lịch vận hành và giảm chi phí năng lượng.

“Trong thời gian tới, nền tảng dữ liệu này có thể tích hợp với hệ thống quản lý năng lượng của DN, cung cấp báo cáo phân tích chuyên sâu, dự báo phụ tải và xác định tiềm năng TKNL”- ông Thạch nói.

Theo đánh giá của ông Trần Anh Tuấn - Phó Trưởng Ban Quản lý Các khu công nghệ cao và khu công nghiệp (KCN) TP Hà Nội, phần lớn DN trong các khu công nghiệp hiện đã nhận thức rõ tầm quan trọng của TKNL. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn đáp ứng những yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế về tiêu chuẩn xanh và phát triển bền vững.

Ông Tuấn chia sẻ, một số mô hình điển hình đang mang lại hiệu quả rõ rệt và có tiềm năng nhân rộng tại các KCN như một nhà máy sản xuất thực phẩm tại KCN Thăng Long đã đầu tư vào việc cải thiện hệ thống khí nén toàn diện (kiểm soát rò rỉ, thay thế máy nén hiệu suất cao, lắp đặt hệ thống quản lý khí nén thông minh), giúp giảm 20% lượng điện tiêu thụ cho khí nén;

Hay mô hình "Năng lượng mặt trời áp mái kết hợp lưu trữ", hiện nhiều KCN như Quang Minh, Thăng Long, Nội Bài đã có hàng loạt nhà máy lắp đặt điện mặt trời áp mái. Một công ty sản xuất bao bì tại KCN Sài Đồng đã tự chủ được khoảng 30-40% nhu cầu điện từ hệ thống mặt trời, giúp giảm áp lực chi phí điện và tăng tính bền vững.

“Việc áp dụng sử dụng hiệu quả năng lượng tại các KCN ở Việt Nam nói chung và tại Hà Nội nói riêng đang diễn ra ngày càng tích cực, nhưng mức độ phổ biến và hiệu quả còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như quy mô DN, loại hình sản xuất, nguồn vốn đầu tư và nhận thức của lãnh đạo DN” - ông Tuấn nói.

Ông Cù Huy Quang - Trưởng phòng Hiệu quả năng lượng và Chuyển đổi xanh (ĐCK) cũng cho rằng, để DN mạnh dạn đầu tư vào chuyển đổi năng lượng, cần có cơ chế để giảm rủi ro tài chính. Hiện Bộ Công Thương đang phối hợp với các tổ chức tài chính hoặc địa phương, các quỹ quốc tế để tạo nguồn vốn xanh, hỗ trợ doanh nghiệp triển khai các dự án TKNL, từ đó giảm bớt gánh nặng đầu tư ban đầu.

Một số cơ chế quan trọng có thể kể đến như Cơ chế bảo lãnh tín dụng cho các dự án TKNL, đặc biệt là DN nhỏ và vừa; Hỗ trợ lãi suất hoặc ưu đãi vay vốn từ các quỹ phát triển xanh, quỹ bảo vệ môi trường; Mô hình ESCO (công ty dịch vụ năng lượng) - trong đó DN không phải bỏ vốn ban đầu, mà trả dần từ phần tiết kiệm được; Ưu đãi thuế, khấu hao nhanh đối với thiết bị, công nghệ tiết kiệm năng lượng.

Về phối hợp triển khai, Bộ Công Thương đang làm việc chặt chẽ với NHNN, Ngân hàng thế giới, Bộ Tài chính và các tổ chức tài chính quốc tế để xây dựng gói tín dụng xanh, đồng thời kết nối với chính quyền địa phương nhằm đưa các mô hình hỗ trợ thí điểm xuống cấp tỉnh/thành.