Đẩy nhanh tiến độ phát triển mô hình chăm sóc ban ngày cho người cao tuổi

Ngày 23/12/2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long vừa ký Chỉ thị số 35/CT-TTg về tăng cường thực hiện công tác người cao tuổi, trong đó nhấn mạnh việc phát triển các mô hình chăm sóc ban ngày, nhà sinh hoạt cộng đồng theo hướng “sáng đón đi, tối đưa về” cho người cao tuổi. 

Sau thời kỳ dân số già, Việt Nam sẽ bước vào giai đoạn dân số rất già

“Dự báo dân số Việt Nam giai đoạn 2024 - 2074” của Cục Thống kê, Bộ Tài chính cho thấy, tại Việt Nam, dân số già (dân số từ 65 tuổi trở lên) tăng rất nhanh, từ 9,4 triệu người vào năm 2024 lên đến 20,5 triệu người vào năm 2044 và đạt 31,2 triệu người vào năm 2074. Điều này có nghĩa rằng nếu năm 2024, cứ 2 trẻ em có khoảng 1 người cao tuổi, thì đến năm 2074, cứ 2 trẻ em có khoảng 4 người cao tuổi.

Việt Nam bắt đầu thời kỳ dân số già từ năm 2034, khi tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên đạt 14%. Thời kỳ dân số già của Việt Nam sẽ kéo dài 15 năm, từ năm 2034 đến năm 2049. Sau giai đoạn này, từ năm 2050 đến 2074, Việt Nam sẽ có cơ cấu dân số rất già tương ứng với tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên chiếm trên 21%.

Theo Bộ Y tế, một người cao tuổi Việt Nam hiện đang phải sống chung với nhiều bệnh lý mạn tính, đòi hỏi sự chăm sóc chuyên biệt và liên tục. Nhưng trên thực tế, nguồn nhân lực chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại Việt Nam hiện còn hạn chế.

Cục trưởng Cục Dân số, Bộ Y tế Lê Thanh Dũng cho biết, Việt Nam chưa có đội ngũ nhân viên chăm sóc người cao tuổi chính quy, chưa có mã nghề nghiệp, cũng như chưa tổ chức đào tạo chính thức ở các bậc trung cấp, cao đẳng hay đại học, dẫn đến thiếu hụt trầm trọng nhân lực trong lĩnh vực này.

Vì thế, rất cần thiết phải có nghề chăm sóc người cao tuổi trong danh mục nghề nghiệp Việt Nam, đồng thời xây dựng mã ngành nghề đào tạo chính quy, chuẩn hóa kỹ năng, trình độ, đáp ứng nhu cầu xã hội, theo Cục trưởng Lê Thanh Dũng.

Cạnh đó, hệ thống cơ sở chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại Việt Nam hiện nay còn thiếu và phân bố không đồng đều.

Mới đây, ngày 26/12, Sở Y tế TP HCM tổ chức Hội thảo xây dựng Đề án phát triển hệ thống dưỡng lão trên địa bàn TP HCM giai đoạn 2025 - 2030 và những năm tiếp theo. Thông tin tại Hội thảo cho thấy, số liệu ghi nhận từ cơ sở dữ liệu dân cư của Bộ Công an tính đến hết ngày 30/11/2025, số lượng người trên 60 tuổi tại TP HCM là 1,6 triệu người, chiếm tỉ lệ 11% tổng dân số.

Tuy nhiên, số lượng cơ sở dịch vụ dưỡng lão quá thấp so với số lượng người cao tuổi. Toàn thành phố hiện chỉ có 36 cơ sở chăm sóc (bao gồm cả công lập và tư nhân) để phục vụ cho hơn 1,6 triệu người cao tuổi, tỉ lệ cung ứng quá thấp, cung không đủ cầu.

Cần sớm triển khai giải pháp “chống cô đơn” cho người cao tuổi

Tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết trung ương ngày 16/9/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, cần sớm triển khai giải pháp “chống cô đơn” cho người cao tuổi, trong đó mô hình trung tâm dưỡng lão ban ngày là hướng đi đúng nhưng còn chậm tiến độ.

Theo GS.TS Huỳnh Văn Sơn - Phó Chủ tịch Hội Tâm lý học Việt Nam và là người nhiều năm nghiên cứu lĩnh vực tâm lý người cao tuổi, với đặc thù văn hóa, chúng ta không thể bỏ mô hình gia đình, nhưng cần bổ sung các mô hình khác để thích ứng, trong đó có mô hình chăm sóc cộng đồng xây dựng câu lạc bộ, trung tâm sinh hoạt, mô hình “người già giúp người già”, chăm sóc bán trú và khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức phi lợi nhuận tham gia, tạo ra hệ thống dịch vụ đa dạng, phù hợp với nhiều mức thu nhập.

Ngày 23/12/2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long vừa ký Chỉ thị số 35/CT-TTg về tăng cường thực hiện công tác người cao tuổi, thích ứng với xu hướng già hóa dân số. Để nâng cao chất lượng công tác người cao tuổi, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ, hiệu quả các giải pháp thích ứng với già hóa dân số; coi công tác người cao tuổi là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài, gắn với mục tiêu phát triển bền vững.

Trong đó, Bộ Y tế được giao chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan hướng dẫn các địa phương phát triển các mô hình chăm sóc ban ngày, nhà sinh hoạt cộng đồng theo hướng “sáng đón đi, tối đưa về”. Cùng với đó là đẩy mạnh hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi tại gia đình, cộng đồng và tại các cơ sở chăm sóc; phát triển các câu lạc bộ người cao tuổi và câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các địa phương rà soát, sắp xếp lại các trụ sở, cơ sở vật chất dôi dư để ưu tiên phát triển các trung tâm chăm sóc ban ngày, nhà sinh hoạt cộng đồng và các câu lạc bộ cho người cao tuổi tại xã, phường, đặc khu. Việc chăm sóc người cao tuổi tại nhà và cộng đồng cần được triển khai đồng bộ, nhằm tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc xã hội…