Điện Biên đưa công tác trợ giúp pháp lý hướng về cơ sở
(PLVN)- Nhằm giúp mọi người dân, nhất là người nghèo, đối tượng yếu thế, người dân tộc thiểu số tiếp cận pháp luật. Nhiều năm qua, Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) Nhà nước tỉnh Điện Biên luôn ưu tiên hướng về cơ sở, đưa dịch vụ pháp lý đến tận địa bàn dân cư, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, giúp người dân bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Báo Pháp luật Việt Nam đã có buổi phỏng vấn bà Lê Thị Diệu, Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Điện Biên về những kết quả hoạt động trợ giúp pháp lý đạt được trong những năm qua.
- Thưa bà! Bà nhận xét như thế nào về hoạt động công tác trợ giúp pháp lý tại tỉnh Điện Biên những năm qua?
Chính sách TGPL miễn phí là chính sách nhân văn của Đảng, Nhà nước. Tại tỉnh Điện Biên, công tác TGPL luôn nhận được sự quan tâm, phối hợp của các cấp, các ngành và đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Qua thống kê, thực hiện Luật TGPL năm 2017, hoạt động TGPL đã được tập trung thực hiện vụ việc TGPL, tổng số vụ việc (từ 01/01/2018 đến 30/9/2025) tham gia tố tụng là 5.694/7.245 vụ việc, trung bình Trung tâm thực hiện 905 vụ việc trong năm.
Sau 8 năm thực hiện Luật TGPL, số liệu vụ việc tham gia tố tụng tăng gấp 4,5 lần so với số vụ việc tham gia tố tụng của 8 năm trước (từ năm 2010 đến năm 2017, Trung tâm thực hiện là 1.260 vụ việc tham gia tố tụng). Từ năm 2018 đến 30/9/2025, trợ giúp viên pháp lý đã thực hiện tổng 3.249 vụ việc tham gia tố tụng (trung bình thực hiện 60 vụ việc/năm).
Bên cạnh đó nhằm tăng cường tiếp cận về TGPL và kịp thời giải đáp những vướng mắc pháp luật trong cộng đồng người dân; Trung tâm TGPL đặc biệt quan tâm, ưu tiên công tác trợ giúp pháp lý tại cơ sở. Cụ thể, trong năm 2025 vừa qua, Trung tâm đã tổ chức 297 đợt truyền thông về TGPL tại 491 lượt xã trên địa bàn tỉnh. Tại các buổi truyền thông đã thu hút được 79.615 lượt người tham dự; cấp phát miễn phí cho người dân hàng nghìn tờ gấp pháp luật và mẫu đơn yêu cầu trợ giúp pháp lý.
Trong đó, hoạt động truyền thông về
TGPL của Trung tâm TGPL có nhiều đổi mới, đa dạng về hình thức truyền thông
như: Đẩy mạnh, khuyến khích viên chức viết tin bài về hoạt động của Trung tâm
TGPL đăng tải trên các cơ quan truyền thông, báo chí; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ
thông tin đưa mã quét QR vào các bảng tin, tờ gấp pháp luật, tài liệu, tờ tin về
TGPL để cấp phát cho người dân, cấp phát cho đội ngũ nòng cốt tại thôn bản như:
Bí thư, trưởng thôn, già làng... để
- Trong điều kiện một tỉnh miền núi, biên giới, nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, dân trí không đồng đều như tỉnh Điện Biên. Trung tâm Trợ giúp pháp lý đã có những giải pháp như thế nào để nâng cao hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý thời gian qua?
Những năm qua, nhằm phát huy những hiệu quả đạt được và nâng cao hiệu quả công tác TGPL trong thời gian tới. Trung tâm đã đề ra các giải pháp như: Tuân thủ quy định pháp luật về TGPL, sự lãnh đạo của cấp ủy, chỉ đạo của cấp trên để cụ thể hóa bằng chương trình, kế hoạch nhằm đưa chính sách TGPL gần hơn và đi vào cuộc sống của người dân; Phát huy tinh thần đoàn kết, trí tuệ, sức mạnh tập thể nhằm triển khai có hiệu quả các hoạt động TGPL; tăng cường sự phối hợp với các cấp, các ngành nhằm nâng cao hiệu quả công tác TGPL; trong đó chú trọng mối quan hệ phối hợp với các ngành, cơ quan tiến hành tố tụng
- Quá trình thực hiện công tác TGPL tại tỉnh Điện Biên có những thuận lợi, khó khăn gì? Thưa bà!
Trong quá trình thực hiện công tác TGPL tại tỉnh Điện Biên bên cạnh những thuận lợi, thì cũng có những khó khăn nhất định như bất đồng ngôn ngữ, tâm lý e ngại, trình độ nhận thức và khoảng cách địa lý...
Điện Biên là tỉnh có 19 dân tộc trong đó trên 80 % là người dân tộc thiểu số, trình độ nhận thức, hiểu biết không đồng đều và còn hạn chế. Nhiều người dân không nghe, nói, đọc, viết được và không biết chữ. Trong khi đó, đa số người làm công tác TGPL không biết hết tiếng dân tộc thiểu số. Vì vậy, việc tiếp cận TGPL gặp nhiều khó khăn.
Mặt khác, tâm lý tự ty, mặc cảm, e ngại khi tiếp xúc với người lạ, với các cơ quan tổ chức hoặc không chủ động tiếp cận các thông tin pháp luật. Cùng với đó là thói quen giải quyết các sự, vụ theo phong tục, tập quán của địa phương để trình trạng tranh chấp pháp lý kéo dài hoặc làm chuyển biến quan hệ pháp luật từ tranh chấp dân sự, hôn nhân gia đình thành quan hệ pháp luật hình sự.
Thêm nữa, địa bàn sinh sống của người thuộc diện được TGPL thường ở thôn, bản cách xa Trung tâm TGPL (có nơi cách xa trên 300km), đường giao thông đi lại khó khăn, đèo dốc nguy hiểm nên người dân ít có cơ hội tiếp cận với TGPL. Đời sống kinh tế, địa bàn đi lại khó khăn, phương tiện đi lại cũng là một trở ngại khi người dân muốn tìm đến các tổ chức thực hiện TGPL...
- Để nâng cao hiệu quả công tác trợ giúp pháp lý trong thời gian tới, đơn vị có những phương hướng, nhiệm vụ như thế nào?
Trên cơ sở xác định những khó khăn, vướng mắc Trung tâm đã đề ra một số phương hướng, nhiệm vụ, nhằm nâng cao hiệu quả công tác TGPL như:
Tiếp tục kết nối cán bộ tại cơ sở làm cầu nối giữa TGPL và người dân, tăng cường tập huấn về TGPL cho đội ngũ cán bộ này để truyền thông pháp luật về trợ giúp pháp lý để hỗ trợ, giúp đỡ người dân trong việc kịp thời tiếp cận pháp luật, người dân biết đến quyền được TGPL, bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp, tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội ngay tại địa bàn xã, phường, thị trấn. Hoàn thiện các thiết chế để người dân tiếp cận pháp luật và TGPL ngay tại cơ sở, bởi lẽ khi người dân có vấn đề gì trong cuộc sống, đặc biệt vấn đề liên quan đến chính sách và pháp luật họ thường tìm đến các tổ chức gần gũi với họ nhất.
Đẩy mạnh truyền thông về TGPL với đa dạng hình thức, đổi mới nội dung, phương pháp: Truyền thông trong TGPL giữ một vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông tin về TGPL đến với người dân, là một yếu tố quan trọng giúp người dân tiếp cận và trực tiếp thụ hưởng quyền của mình được pháp luật quy định. Đa dạng hóa các phương thức truyền thông về TGPL phù hợp với từng đặc thù địa bàn, trình độ dân trí của người dân, đặc biệt là phù hợp với nhóm người dân tộc thiểu số, chẳng hạn xây dựng video, kịch bản liên quan đến câu chuyện pháp luật.
Tăng cường tập huấn, tăng cường hiểu biết về TGPL cho những người có điều kiện tiếp xúc hàng ngày với người dân như cán bộ chủ chốt cấp xã, phường, công an xã, cán bộ hội, mặt trận, cán bộ hòa giải, bí thư, phó bí thư, trưởng thôn/ bản, già làng… để kịp thời giải thích cho người dân về quyền được TGPL, hướng dẫn người được TGPL thủ tục hoặc liên hệ với ai, cần phải làm gì để bảo vệ quyền và lợi ích của mình.
Duy trì đường dây nóng theo hình thức tổng đài 24/7 về TGPL để người dân có thể gọi tới bất cứ khi nào nếu có tranh chấp, vướng mắc pháp luật và các cơ quan tiến hành tố tụng, đặc biệt là cơ quan điều tra, có thể thông tin sớm nhất cho tổ chức thực hiện TGPL ngay khi thụ lý vụ việc tố tụng.
Tăng cường công tác phối hợp giữa các ngành, cơ quan với Trung tâm TGPL nhằm trao đổi thông tin, giải thích, giới thiệu về quyền được TGPL miễn phí; hướng tới việc 100% người dân tộc thiểu số biết và thụ hưởng dịch vụ TGPL khi có yêu cầu. Đồng thời, tiếp tục nâng cao số lượng và chất lượng đội ngũ người thực hiện TGPL trên địa bàn tỉnh nhằm đáp ứng nhu cầu TGPL và khẳng định uy tín của hoạt động TGPL thông qua các vụ việc TGPL cụ thể...