Đón đầu làn sóng du lịch bền vững và sáng tạo

Từ di chuyển đến trải nghiệm văn hóa

Tại Hà Nội, hệ thống giao thông công cộng, vốn chỉ được coi là phương tiện đi lại, giờ đây đã trở thành những sản phẩm du lịch độc đáo, mang đến những trải nghiệm văn hóa sâu sắc ngay trên hành trình. Đây là một bước đi chiến lược, thể hiện tầm nhìn của thành phố trong việc “tái sử dụng” và nâng tầm giá trị của cơ sở hạ tầng đô thị.

Một trong những sản phẩm tiêu biểu nhất là tuyến tàu du lịch “Hà Nội 5 cửa ô”. Ra mắt đúng dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám, sản phẩm này đã nhanh chóng tạo nên một “cơn sốt”, trở thành “cú hích” mạnh mẽ cho du lịch Thủ đô. Không đơn thuần là một chuyến tàu, mỗi toa tàu là một câu chuyện riêng, tái hiện những nét đặc trưng của Hà Nội xưa và nay.

Toa tàu “Ô Cầu Dền” đưa du khách về với ký ức Hà Nội thời bao cấp, toa “Ô Quan Chưởng - Ô Cầu Giấy” gợi nhớ hình ảnh cầu Long Biên lịch sử, trong khi toa “Ô Đống Mác” tái hiện không gian của những khu tập thể cũ. Sự tinh tế trong thiết kế kiến trúc và câu chuyện đi kèm đã biến mỗi chuyến đi thành một cuộc phiêu lưu xuyên không gian, thời gian.

Không chỉ dừng lại ở mặt hình ảnh, tuyến tàu này còn là một không gian văn hóa sống động. Trên mỗi hành trình, du khách được đắm mình trong âm nhạc truyền thống như hát xẩm, chèo, kết hợp với âm nhạc đương đại, tạo nên một sự giao thoa độc đáo giữa truyền thống và hiện đại.

Bên cạnh đó, ẩm thực đặc trưng của Hà Nội như cốm, trà sen cũng được phục vụ, tạo nên một trải nghiệm trọn vẹn. Ngay trong những chuyến thương mại đầu tiên, sản phẩm này đã “cháy vé” ngay khi mở bán, cho thấy sức hấp dẫn mạnh mẽ của những sản phẩm du lịch có chiều sâu văn hóa.

Điểm đặc biệt của tuyến tàu “Hà Nội 5 cửa ô” còn là khả năng kết nối di sản. Chuyến tàu Thăng Long - Kinh Bắc mở ra một hành trình liên tỉnh, đưa du khách từ trái tim Hà Nội đến với vùng đất của những làn điệu Quan họ Bắc Ninh. Đây là minh chứng cho sự phối hợp hiệu quả giữa các địa phương, phá vỡ rào cản địa lý để tạo ra những tour du lịch liên kết, mở rộng không gian khám phá và làm phong phú thêm sản phẩm du lịch.

Bên cạnh đường sắt truyền thống, đường sắt đô thị cũng đang được Hà Nội khai thác hiệu quả. Tuyến tàu metro 2A từ ga Cát Linh đến ga Yên Nghĩa, tuyến đường sắt đô thị hiện đại, đã được đưa vào phục vụ du lịch. Thay vì chỉ là một phương tiện di chuyển nhanh chóng, mỗi ga tàu trên tuyến này còn kết nối với các điểm du lịch, ẩm thực tiêu biểu của Hà Nội như Lăng Bác, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, làng lụa Vạn Phúc hay hồ Văn Quán. Du khách không chỉ đi lại thuận tiện mà còn có cơ hội tham quan khu điều hành, chụp ảnh “check-in”, thậm chí thử mô phỏng lái tàu, biến một chuyến đi bình thường thành một trải nghiệm thú vị.

Sự sáng tạo không chỉ giới hạn ở đường sắt mà còn lan tỏa sang hệ thống xe buýt. Bên cạnh tuyến xe buýt hai tầng “city tour” đã quen thuộc, Hà Nội đã phát triển các tuyến xe buýt điện, kết nối nội đô với các làng nghề như Bát Tràng hay các địa điểm tổ chức sự kiện lớn như Trung tâm Triển lãm Việt Nam. Sự ra đời của 20 tuyến xe buýt điện miễn phí đến Triển lãm thành tựu Đất nước đã góp phần làm nên sự bùng nổ về lượng khách, đồng thời gửi đi thông điệp mạnh mẽ về du lịch xanh, thân thiện với môi trường.

Có thể thấy, giao thông vận tải luôn đóng vai trò là “huyết mạch” của ngành Du lịch, kết nối các điểm đến và tạo điều kiện cho du khách tiếp cận, khám phá. Trong bối cảnh du lịch toàn cầu đang hướng tới sự bền vững, giao thông công cộng đang dần khẳng định vị thế là một “đòn bẩy” mạnh mẽ, mang lại nhiều lợi ích vượt trội so với phương tiện cá nhân.

Thúc đẩy giao thông công cộng không chỉ là giải pháp căn cơ cho bài toán ùn tắc đô thị mà còn là “chìa khóa vàng” mở ra cánh cửa phát triển du lịch bền vững, tạo ra những trải nghiệm độc đáo và sâu sắc hơn cho du khách, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường, xây dựng hình ảnh điểm đến thân thiện và hiện đại.

Du lịch xanh - Mũi nhọn chiến lược

Theo định nghĩa của Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO), du lịch xanh không chỉ là du lịch gắn với thiên nhiên mà còn là cách tiếp cận toàn diện nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, phát huy vai trò của cộng đồng và hướng tới sự phát triển bền vững.

Vì vậy, Hà Nội đã sớm định hướng du lịch xanh - sạch - đẹp, nhằm không chỉ giải quyết các vấn đề đô thị mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Với lợi thế về tài nguyên thiên nhiên phong phú, từ các khu vực đồng bằng trù phú đến những vùng đồi núi ngoại thành như Ba Vì, cùng với nền văn hóa đa dạng, Hà Nội có đầy đủ tiềm năng để trở thành một điểm đến du lịch xanh hàng đầu.

Hà Nội đã triển khai hàng loạt sáng kiến nhằm xây dựng một hệ sinh thái du lịch bền vững. Thành phố khuyến khích các cơ sở lưu trú, nhà hàng hạn chế đồ nhựa dùng một lần, thay thế bằng các vật liệu thân thiện với môi trường. Các mô hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng được xây dựng và nhân rộng, đặc biệt ở các vùng ngoại thành.

Các chương trình cộng đồng như “Chủ nhật xanh” được tổ chức thường xuyên nhằm nâng cao nhận thức của người dân và du khách về bảo vệ môi trường. Các lễ hội và sự kiện văn hóa cũng được tổ chức theo hướng “không rác thải”, lan tỏa thông điệp mạnh mẽ về du lịch có trách nhiệm.

Những nỗ lực này đã mang lại kết quả tích cực, được quốc tế ghi nhận. Ngày 5/9, Hà Nội vinh dự được Tổ chức Xúc tiến Du lịch các thành phố Toàn cầu (TPO) trao giải “Du lịch bền vững” năm 2025. Đây không chỉ là phần thưởng xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của ngành Du lịch Thủ đô, mà còn là minh chứng cho tầm nhìn phát triển hài hòa giữa bảo tồn môi trường, phát huy giá trị văn hóa và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, để du lịch xanh thực sự trở thành mũi nhọn, Hà Nội vẫn cần giải quyết nhiều thách thức. Một trong những vấn đề lớn nhất là thiếu tính đồng bộ và thiếu một bộ tiêu chí rõ ràng. Chia sẻ với báo chí, Chủ tịch Liên Chi hội Du lịch Xanh Việt Nam Phùng Quang Thắng cho hay, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã xây dựng bộ tiêu chí du lịch xanh trên 4 lĩnh vực chính: điểm đến, cơ sở lưu trú, doanh nghiệp lữ hành và cơ sở ăn uống. Để du lịch xanh trở thành lợi thế của Thủ đô, Hà Nội cần xây dựng những khu du lịch thực hiện đồng bộ theo bộ tiêu chí này, bảo đảm tính nhất quán và hiệu quả.

Mặt khác, Sở Du lịch Hà Nội cũng thông tin, thành phố sẽ tiếp tục đẩy mạnh phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng và xây dựng hạ tầng du lịch xanh với định hướng phát triển không phải đánh đổi tài nguyên, mà dựa trên sự hài hòa và trách nhiệm. Việc phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị, địa phương, doanh nghiệp và cộng đồng sẽ là “chìa khóa” để tạo nên những “cú hích” mới, duy trì sức hấp dẫn bền vững cho du lịch Thủ đô trong tương lai.

Những bước đi táo bạo, sáng tạo trong việc kết hợp giao thông công cộng với du lịch, cùng với định hướng phát triển bền vững, đã và đang định hình lại diện mạo của ngành Du lịch Hà Nội. Không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp cổ kính, Thủ đô giờ đây còn chinh phục lòng người bởi sự năng động, hiện đại và trách nhiệm. Hà Nội đang chứng minh rằng một đô thị của hàng triệu dân hoàn toàn có thể trở thành một điểm đến du lịch xanh, văn minh và bền vững.