Đồng Nai nhân rộng nông nghiệp công nghệ cao, hướng tới kinh tế xanh bền vững

Liên quan đến định hướng phát triển này, Báo Pháp luật Việt Nam đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Hữu Nguyên - Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai về những kết quả, mô hình và giải pháp đang được triển khai, góp phần đưa Đồng Nai trở thành địa phương tiên phong của vùng Đông Nam Bộ trong thực hiện chuyển đổi số nông nghiệp và phát triển kinh tế xanh.

* Ông đánh giá như thế nào về vai trò của nông dân Đồng Nai trong quá trình chuyển đổi sang nông nghiệp công nghệ cao và kinh tế xanh?

Ông Nguyễn Hữu Nguyên: Nông dân là chủ thể trung tâm của quá trình chuyển đổi. Từ sản xuất dựa vào kinh nghiệm, họ chuyển sang sản xuất theo khoa học, làm chủ công nghệ, thiết bị và quy trình hiện đại. Nhiều hộ nông dân và hợp tác xã đã áp dụng hệ thống tưới thông minh, cảm biến đo ẩm, nhiệt, dinh dưỡng, điều khiển từ xa (IOC), mô hình nhà màng, nhà lưới, nhật ký điện tử và mã QR truy xuất nguồn gốc.

Một số hộ còn sử dụng thiết bị bay không người lái trong phun thuốc, rải phân chính xác, vừa tiết kiệm chi phí vừa bảo đảm an toàn lao động.

Bên cạnh đó, các mô hình chăn nuôi đầu tư hệ thống biogas xử lý chất thải, tham gia kinh tế tuần hoàn; kỹ năng thương mại điện tử như bán hàng online, livestream được nhiều nông dân áp dụng thành thạo. Vai trò tiên phong còn thể hiện ở việc thay đổi thói quen canh tác, giảm lạm dụng hóa chất, tăng cường áp dụng các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, sản xuất hữu cơ, tuần hoàn và sử dụng chế phẩm vi sinh bản địa (IMO).

Người nông dân Đồng Nai hôm nay không chỉ “làm nông” mà còn “làm chủ công nghệ”, trở thành lực lượng sản xuất thông minh, góp phần xây dựng nền nông nghiệp xanh, bền vững và thân thiện môi trường.

* Hội Nông dân tỉnh đã triển khai những chương trình, mô hình nào giúp hội viên tiếp cận và ứng dụng khoa học - công nghệ, thưa ông?

Ông Nguyễn Hữu Nguyên: Hội xác định chuyển đổi số là khâu đột phá trong đổi mới phương thức sản xuất nông nghiệp. Hằng năm, Hội phối hợp tổ chức hàng trăm lớp tập huấn khoa học - kỹ thuật tại cơ sở, tập trung vào sử dụng nhật ký điện tử, truy xuất nguồn gốc (mã vùng trồng), vận hành thiết bị tự động hóa và thương mại điện tử.

Điển hình như 43 lớp TOT trên cây điều cho 2.000 nông dân; 5 hội thảo kỹ thuật về sầu riêng, cà phê cho 300 hội viên; 635 lớp/hội thảo/trình diễn về cây điều, cao su, chăn nuôi gia cầm cho hơn 35.000 lượt cán bộ, hội viên. Hội cũng ký kết với Công ty Cổ phần Giải pháp công nghệ Felix hỗ trợ đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử, tập huấn trực tuyến cho hơn 1.000 hội viên, hỗ trợ 30.103 hộ mở tài khoản trên các sàn như ecdn.vn, Feliz.store, Postmart, Lazada, Tiki, Shopee...

Đồng thời, Hội phối hợp doanh nghiệp và nhà khoa học xây dựng, nhân rộng 122 mô hình ứng dụng khoa học - kỹ thuật, công nghệ sinh học, kết nối tín dụng với Quỹ Hỗ trợ nông dân, Ngân hàng Chính sách xã hội, các ngân hàng thương mại để đầu tư máy móc, thiết bị. Bên cạnh đó, Hội còn hợp tác với FPT Polytechnic trong đào tạo kỹ năng số và tư vấn chuyển đổi số cho hợp tác xã, doanh nghiệp nông nghiệp.

* Việc phối hợp giữa Hội Nông dân với các sở, ngành và doanh nghiệp trong đào tạo, chuyển giao kỹ thuật được thực hiện ra sao?

Ông Nguyễn Hữu Nguyên: Đây là mối quan hệ phối hợp thường xuyên, được triển khai thông qua quy chế giữa các bên. Hằng năm, Hội phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức hội nghị, hội thảo, diễn đàn, lớp tập huấn chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho hàng nghìn lượt hội viên.

Đối với khối doanh nghiệp, Hội và Liên đoàn Doanh nghiệp tỉnh ký kết chương trình phối hợp, làm cầu nối giúp các đơn vị như FPT, Công ty Khang Thịnh (công nghệ tưới), Cánh Diều Việt (drone nông nghiệp) giới thiệu, lắp đặt và hướng dẫn sử dụng thiết bị tại cơ sở.

Gần đây, Hội phối hợp tổ chức Hội thảo “Ứng dụng công nghệ số vào sản xuất nông nghiệp” với sự tham gia của đại diện các sở, ngành, viện - trường, doanh nghiệp công nghệ, chuyên gia và hơn 100 nông dân, chủ trang trại, hợp tác xã tiêu biểu. Đây là diễn đàn kết nối “nhà quản lý - nhà khoa học - doanh nghiệp - nông dân”, góp phần đưa công nghệ từ hội trường ra đồng ruộng, hình thành mạng lưới hợp tác bền chặt.

* Ông có thể chia sẻ một số mô hình nông dân, hợp tác xã điển hình áp dụng thành công công nghệ cao?

Ông Nguyễn Hữu Nguyên: Nhiều mô hình ứng dụng công nghệ cao tại Đồng Nai đã mang lại kết quả tích cực, góp phần khẳng định hướng đi đúng trong tái cơ cấu nông nghiệp của tỉnh. Tiêu biểu như Hợp tác xã Vĩnh Tâm với mô hình rau thủy canh, ổi sạch áp dụng tưới nhỏ giọt và giám sát IoT; Cơ sở Hải Việt phát triển sản phẩm cà phê, ngũ cốc rang xay theo quy trình chuẩn, nâng cao giá trị nông sản.

Các mô hình nông nghiệp hữu cơ tại xã Nam Cát Tiên (sầu riêng) và xã Lộc Thạnh (gạo hữu cơ) tạo được thương hiệu uy tín, hướng đến thị trường xuất khẩu. Nhiều nông hộ tại Trảng Bom, Thống Nhất chuyển sang trồng chuối bằng giống cấy mô sạch bệnh, áp dụng tưới nhỏ giọt, bao buồng khép kín, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang Nhật Bản và Hàn Quốc.

Hợp tác xã Cà phê nguyên chất Bù Đốp đầu tư dây chuyền chế biến sâu, rang xay hiện đại, chuyển từ “bán nguyên liệu thô” sang “bán sản phẩm tinh chế” có giá trị gia tăng cao.

Đặc biệt, Nông trại Thiên Nông tại Phước Long ứng dụng đồng bộ công nghệ IoT trong tưới tiêu, điện mặt trời áp mái, camera giám sát, drone phun thuốc, nhật ký điện tử và mã QR truy xuất nguồn gốc. Thương hiệu “Bơ ông Hoàng” của nông trại đã đạt chuẩn VietGAP, có mặt tại nhiều siêu thị lớn trong nước và xuất khẩu ra quốc tế.

* Khó khăn lớn nhất trong nâng cao trình độ khoa học - kỹ thuật cho nông dân là gì, và giải pháp của Hội ra sao?

Ông Nguyễn Hữu Nguyên: Khó khăn chính nằm ở việc chuyển đổi tư duy, nhận thức; hạn chế kỹ năng số, thiết bị, hạ tầng mạng, đặc biệt đối với hội viên lớn tuổi; cùng với đó là chi phí đầu tư ban đầu cao và yêu cầu tài sản thế chấp khi vay vốn.

Để khắc phục, Hội tập trung đào tạo kỹ năng số theo mô hình “học đi đôi với làm”, tổ chức lớp học tại hợp tác xã, trang trại; mời doanh nghiệp trực tiếp hướng dẫn; phát triển nhóm Zalo, Facebook, mini app để hỏi đáp kỹ thuật nhanh; nhân rộng các mô hình chuyển đổi số tiêu biểu. Đồng thời, Hội kiến nghị chính quyền hỗ trợ vốn vay ưu đãi, hạ tầng số và chính sách khuyến khích đầu tư công nghệ, để chuyển đổi số thực sự trở thành động lực phát triển sản xuất.

* Ông kỳ vọng gì để Hội Nông dân tiếp tục là trung tâm kết nối, thúc đẩy nông nghiệp bền vững gắn với nông thôn mới hiện đại?

Ông Nguyễn Hữu Nguyên: Đồng Nai “mới” có nhiều lợi thế về vị trí, quy mô, dân số, lại được tiếp sức bởi các chủ trương lớn của Trung ương như Nghị quyết 57-NQ/TW (khoa học - công nghệ - đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số), 59-NQ/TW (hội nhập quốc tế), 66-NQ/TW (xây dựng và thi hành pháp luật), 68-NQ/TW (phát triển kinh tế tư nhân). Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh (2025-2030) cũng xác định mục tiêu phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, trong đó nông nghiệp công nghệ cao là lĩnh vực then chốt.

Để hiện thực hóa, Hội Nông dân các cấp đã cụ thể hóa chỉ tiêu, nhiệm vụ và chương trình hành động, tiếp tục đóng vai trò trung tâm kết nối nông dân, doanh nhân, nhà khoa học, cơ quan quản lý, hướng tới mô hình “nông nghiệp sinh thái - nông thôn hiện đại - nông dân văn minh”.

Ba nhiệm vụ đột phá gồm: Đẩy mạnh chuyển đổi số trong tổ chức Hội và sản xuất; phát triển nền tảng số tuyên truyền chính sách, kết nối thị trường, tiêu thụ nông sản; xây dựng đội ngũ cán bộ Hội chuyên nghiệp, gần dân.

Xây dựng đội ngũ nông dân thế hệ mới có tri thức, kỹ năng công nghệ, tư duy thị trường; đào tạo nghề, quản trị, thương mại điện tử; nhân rộng mô hình nông nghiệp xanh, công nghệ cao, hữu cơ tuần hoàn, phát triển thương hiệu bền vững.

Thúc đẩy kinh tế tập thể, phát triển chuỗi giá trị gắn với chế biến, thị trường và du lịch sinh thái để nâng cao giá trị nông sản.

Với sự lãnh đạo của cấp ủy, đồng hành của chính quyền và cộng đồng doanh nghiệp, nông dân Đồng Nai sẽ tiếp tục vững vàng trên hành trình hội nhập số, làm giàu chính đáng, góp phần xây dựng nông thôn mới văn minh, hiện đại và đáng sống.