EVFTA: Động lực góp phần kiến tạo môi trường đầu tư minh bạch, nâng tầm vị thế Việt Nam

Tạo dựng môi trường đầu tư minh bạch, công bằng

Một trong những điểm sáng của EVFTA là các cam kết về đối xử công bằng với nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm đối xử quốc gia (NT), đối xử tối huệ quốc (MFN) và yêu cầu hoạt động (PR).

Cam kết NT yêu cầu Việt Nam dành cho nhà đầu tư EU điều kiện kinh doanh tương tự như nhà đầu tư trong nước, không có phân biệt đối xử. Điều này mở rộng cơ hội cho các doanh nghiệp châu Âu tiếp cận nhiều lĩnh vực như tài chính, công nghệ, công nghiệp chế biến – chế tạo, đồng thời buộc doanh nghiệp trong nước phải nâng cao năng lực cạnh tranh. Khi cùng “chơi” trên một sân chơi tiêu chuẩn quốc tế, doanh nghiệp Việt Nam buộc phải đổi mới công nghệ, cải thiện quản trị, nâng chất lượng sản phẩm để giữ thị phần

Nguyên tắc MFN trong EVFTA cũng đóng vai trò quan trọng, bảo đảm nhà đầu tư EU không bị đối xử kém hơn nhà đầu tư từ các quốc gia khác mà Việt Nam có hiệp định thương mại. Điều này tạo mặt bằng cạnh tranh công bằng, gia tăng niềm tin cho nhà đầu tư quốc tế, đồng thời thúc đẩy dòng vốn FDI chất lượng cao vào Việt Nam.

Một điểm đáng chú ý khác là các quy định về PR, nhằm ngăn chặn việc áp đặt những yêu cầu bất hợp lý như buộc chuyển giao công nghệ hoặc hạn ngạch xuất khẩu. Các cam kết này tạo sự yên tâm cho nhà đầu tư, khuyến khích họ tự do áp dụng công nghệ tiên tiến, phương pháp quản trị hiện đại tại Việt Nam. Điều này không chỉ giúp tăng năng suất, mà còn lan tỏa tri thức và kỹ năng mới cho lực lượng lao động trong nước.

Theo lãnh đạo Vụ Chính sách Thương mại đa biên (Bộ Công Thương), Việt Nam đã tiến hành nhiều cải cách pháp lý quan trọng để đáp ứng các tiêu chuẩn của EVFTA, từ việc điều chỉnh Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp đến việc hoàn thiện cơ chế giám sát và giải quyết tranh chấp. Các khóa đào tạo cán bộ quản lý cũng được triển khai nhằm bảo đảm thực thi nghiêm túc, giảm thiểu xung đột giữa nhà đầu tư và cơ quan quản lý.

Củng cố vị thế thu hút đầu tư

Nhờ những cải cách và cam kết minh bạch, Việt Nam đã trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ đầu tư của EU. Theo Cục Đầu tư nước ngoài, tính đến năm 2024, các nhà đầu tư EU đã triển khai khoảng 2.450 dự án FDI tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký 30,6 tỷ USD, trong đó bốn quốc gia Hà Lan, Pháp, Luxembourg và Đức đóng góp hơn 2/3 tổng vốn. EU hiện đứng thứ 6 trong số các nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam.

Xu hướng đầu tư từ châu Âu cho thấy sự chuyển dịch đáng chú ý: ngoài công nghiệp chế biến – chế tạo và công nghệ cao, vốn EU đang hướng nhiều hơn vào năng lượng tái tạo, hạ tầng số, dịch vụ tài chính, logistics, chế biến thực phẩm, nông nghiệp công nghệ cao và dược phẩm. Đây đều là những lĩnh vực có giá trị gia tăng cao, phù hợp với định hướng phát triển bền vững của Việt Nam.

Ông Ngô Chung Khanh – Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại đa biên nhận định: “Trong bối cảnh địa chính trị phức tạp, EU buộc phải đa dạng hóa thị trường và chuỗi cung ứng. Việt Nam nổi lên như một điểm đến lý tưởng nhờ môi trường chính trị ổn định, chính sách hội nhập sâu rộng và khả năng kết nối với các thị trường toàn cầu.”

Thực tế cho thấy, việc triển khai EVFTA không chỉ thu hút nhà đầu tư EU mà còn khuyến khích doanh nghiệp ngoài châu Âu đặt nhà máy tại Việt Nam để tận dụng ưu đãi thuế khi xuất khẩu sang EU – tạo hiệu ứng lan tỏa cho toàn bộ nền kinh tế.

Niềm tin doanh nghiệp được củng cố

Khảo sát Chỉ số Niềm tin Doanh nghiệp (BCI) của EuroCham trong quý II/2025 đạt 61,1 điểm, phản ánh tâm lý lạc quan và ổn định của cộng đồng doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam. Dù chỉ khoảng 21% doanh nghiệp đo lường được lợi nhuận trực tiếp từ EVFTA, nhưng mức tăng lợi nhuận trung bình của nhóm này đạt 8,7%, một số ghi nhận mức tăng tới 25%.

Đáng chú ý, 72% lãnh đạo doanh nghiệp được khảo sát sẵn sàng giới thiệu Việt Nam là điểm đến đầu tư hấp dẫn – con số ổn định qua nhiều kỳ khảo sát. Đây là tín hiệu quan trọng cho thấy niềm tin dài hạn của nhà đầu tư EU vào triển vọng phát triển của Việt Nam.

Tuy nhiên, theo EuroCham, để tận dụng tối đa cơ hội từ EVFTA, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình cấp phép và minh bạch chính sách thuế. Đây là điều kiện then chốt để gia tăng niềm tin, giảm chi phí giao dịch và tạo lợi thế cạnh tranh so với các quốc gia khác trong khu vực.

Hướng đến một nền kinh tế hội nhập sâu rộng

EVFTA đã và đang đóng vai trò là “chất xúc tác” quan trọng, thúc đẩy Việt Nam cải cách thể chế, nâng cao năng lực quản trị và chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Với nền tảng pháp lý minh bạch, môi trường đầu tư ổn định và sự cam kết mạnh mẽ của Chính phủ, Việt Nam đang tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất, dịch vụ chất lượng cao tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Trong giai đoạn tới, việc duy trì niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp EU, giải quyết nhanh chóng các vướng mắc về pháp lý và đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ là yếu tố then chốt. Khi các cam kết EVFTA được thực thi trọn vẹn, Việt Nam không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn khẳng định vai trò là một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.