Giao thông xanh tốc độ cao: Cú hích cho những người trẻ muốn tìm “nơi chốn thứ ba”

Trong khuôn khổ sự kiện "ESG++ Coastal City - Tâm điểm đô thị biển thời đại tốc độ", sáng ngày 27/12/2025, tại Trung tâm Hội nghị Almaz (Vinhomes Riverside, Hà Nội), Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam, Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam phối hợp cùng Vinhomes tổ chức Tọa đàm "Giao thông xanh tốc độ cao và giá trị cộng đồng của đô thị biển Cần Giờ"

Tốc độ cao là tác nhân quan trọng để tái cấu trúc hệ sinh thái “sống - làm việc - nghỉ dưỡng”

Chia sẻ tại hội thảo, PGS.TS.KTS Trần Minh Tùng (Nhóm chuyên môn Kiến trúc dân dụng, Khoa Kiến trúc và Quy hoạch, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội), cho rằng, kết nối tốc độ cao là tác nhân quan trọng để tái cấu trúc hệ sinh thái “sống - làm việc - nghỉ dưỡng” tại TP. Hồ Chí Minh. Chuyên gia nhấn mạnh: Khi thời gian di chuyển giữa TP Hồ Chí Minh và Cần Giờ là 54km được rút ngắn xuống dưới 20 phút, cấu trúc không gian của TP. Hồ Chí Minh sẽ chuyển dịch từ mô hình tập trung đơn cực sang mô hình phi tập trung đa cực. Tốc độ này cho phép người dân thực hiện hành trình đi lại hàng ngày với sự thoải mái về tâm lý và tối ưu hóa chi phí cơ hội. Ngưỡng thời gian 30 phút được xem là “giới hạn vàng” để một cá nhân quyết định nơi cư trú mà không làm ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc tại trung tâm.

Theo PGS.TS.KTS Trần Minh Tùng, giao thông xanh tốc độ thúc đẩy một quá trình tái cấu trúc xã hội mạnh mẽ, nơi các tầng lớp cư dân trí thức và chuyên gia có thể lựa chọn lối sống nghỉ dưỡng biển mỗi ngày mà vẫn duy trì sự hiện diện tại các trung tâm tài chính năng động nhất. Điều này tạo ra một “hệ sinh thái sống” mới, nơi ranh giới giữa không gian sản xuất (nơi làm việc) và không gian tái tạo sức lao động (nơi ở và nghỉ dưỡng) được hòa quyện hoàn hảo thông qua hạ tầng giao thông siêu tốc.

PGS.TS.KTS Trần Minh Tùng nhấn mạnh: Với thời gian di chuyển siêu tốc, bên cạnh việc cung cấp “nơi chốn thứ nhất” là nhà ở, “nơi chốn thứ hai” là chỗ làm việc, Cần Giờ hoàn toàn có thể trở thành một “nơi chốn thứ ba” - một điểm gặp gỡ lý tưởng giữa cư dân nội đô đang tìm kiếm sự tĩnh lặng và cư dân bản địa đang nắm giữ những di sản sinh thái quý báu. Sự kết nối tốc độ cao xóa bỏ các định kiến về khoảng cách địa lý và đẳng cấp không gian. Một cộng đồng không chỉ được định nghĩa bởi nơi họ sống mà bởi mạng lưới quan hệ họ thiết lập được.

Giá trị nhân văn từ giao thông xanh tốc độ cao 

“Giao thông xanh tốc độ cao tạo ra một “dòng chảy tri thức” liên tục. Các chuyên gia công nghệ từ trung tâm có thể dễ dàng tham gia các dự án bảo tồn biển tại Cần Giờ, trong khi thế hệ trẻ có thể tiếp cận các trung tâm đào tạo tại khu vực trung tâm thành phố mà không cần phải di dời nơi ở. Sự luân chuyển này tạo ra một “nền kinh tế chia sẻ” về nguồn nhân lực và văn hóa. Kết nối cộng đồng ở đây chính là sự thấu cảm khi cư dân thành phố hiểu hơn về giá trị của rừng ngập mặn để có ý thức bảo vệ môi trường, còn cư dân Cần Giờ cảm nhận được nhịp đập của sự phát triển hiện đại để không ngừng đổi mới. Đây chính là bản chất của giao thông nhân văn - nơi hạ tầng trở thành công cụ để bồi đắp các mối quan hệ xã hội bền chặt”, chuyên gia nhận định.

Nhìn sâu hơn, PGS.TS.KTS Trần Minh Tùng cho rằng, khi metro Bến Thành - Cần Giờ rút ngắn thời gian di chuyển, nó đã thực hiện một sự “giải phóng thời gian” quy mô lớn. Thực tế chỉ ra rằng, việc tiết kiệm được thời gian mỗi chiều di chuyển sẽ trực tiếp nâng cao chỉ số hài lòng cuộc sống (life satisfaction dex). Thời gian này được chuyển hóa thành các hoạt động nhân văn như đọc sách, chơi cùng con cái, tham gia các hoạt động thiện nguyện hoặc đơn giản là thư giãn giữa không gian biển.

Tốc độ cao của hạ tầng xanh vì vậy mang tính nhân văn sâu sắc vì nó trả lại cho con người quyền kiểm soát cuộc sống cá nhân. Trong một đô thị tương lai, sự hiện đại không được đo bằng sự hối hả mà bằng khả năng “chậm lại” đúng lúc. Tuyến metro này cho phép một người có nhịp làm việc tốc độ cao tại trung tâm nhưng ngay lập tức chuyển sang nhịp “sống chậm” tại Cần Giờ. Sự linh hoạt trong việc chuyển đổi trạng thái sống này chính là cốt lõi của một xã hội nhân văn, nơi công nghệ đỉnh cao phục vụ cho mục tiêu cân bằng tâm sinh lý của con người.

Trong bối cảnh phát triển đô thị hiện đại, vai trò của giao thông đã vượt ra ngoài nghĩa vụ di chuyển. Nó trở thành nền tảng để kiến tạo mối quan hệ giữa con người với con người, giữa con người với thiên nhiên và giữa con người với không gian sống. Khi giao thông được thiết kế xanh và nhân văn, người dân có điều kiện tiếp cận các dịch vụ công cộng, không gian xanh, dịch vụ tiện ích và cơ hội tương tác xã hội. Nhờ đó, giao thông không còn là hạ tầng kỹ thuật, mà trở thành hạ tầng xã hội, giúp cộng đồng phát triển bền vững, gắn kết và có trách nhiệm hơn với nhau.

Tại đô thị biển Cần Giờ, một hệ thống giao thông xanh, bao gồm phương tiện vận tải công cộng thân thiện với môi trường, không gian đi bộ ven biển, các tuyến kết nối đa chiều không chỉ rút ngắn hành trình di chuyển, mà còn giảm áp lực môi trường và tạo ra không gian sống phong phú, linh hoạt. Khi đó, cộng đồng không chỉ đi lại giữa các điểm, mà tạo dựng các “nút sống” đô thị, nơi mọi hoạt động cộng đồng, sinh hoạt, học tập và giải trí có thể diễn ra hài hòa với môi trường tự nhiên.

Quan điểm này được minh chứng bởi các nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam. Theo đó, Cần Giờ hội tụ các điều kiện thiên nhiên, vị trí chiến lược và tiềm năng kinh tế - xã hội để trở thành một đại đô thị biển ESG++ tiêu biểu ở châu Á trong thập kỷ tới.

Theo nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam trong văn hóa đô thị đương đại, các mô hình phát triển “chậm mà sâu” đang trở thành xu hướng. Đô thị phải tạo ra không chỉ không gian chức năng mà còn không gian của trải nghiệm và kết nối xã hội. Giao thông xanh, vì thế, không chỉ thu hẹp không gian vật lý, mà mở rộng không gian nhân văn, giúp đô thị trở thành không gian sống thực sự chứ không phải chỉ là nơi người ta ở và làm việc.

Giao thông xanh là điều kiện tiên quyết để cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo tồn hệ sinh thái

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và áp lực đô thị hóa ngày càng gia tăng, VIRES nhấn mạnh giao thông xanh là điều kiện tiên quyết để cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo tồn hệ sinh thái, nhất là đối với các không gian nhạy cảm như rừng ngập mặn, vùng ven biển và mặt nước. Khi được đặt trong một cấu trúc quản trị phù hợp, hạ tầng giao thông xanh không chỉ dừng ở vai trò kỹ thuật, mà trở thành “hạ tầng xã hội”: Tăng cường kết nối cộng đồng, mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ công, tạo nền tảng ổn định thị trường và hấp dẫn dòng vốn dài hạn gắn với các tiêu chí ESG. Từ đó, VIRES khẳng định giao thông xanh tốc độ cao chính là một trụ cột quan trọng của mô hình đô thị biển ESG++, nơi phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống không tách rời nhau mà được tích hợp trong chiến lược dài hạn, thích ứng và có trách nhiệm.

PGS.TS. Nguyễn Hồng Thái Phó Chủ tịch Hội Kinh tế Vận tải Đường sắt Việt Nam, Trưởng khoa Vận tải - Kinh tế, Trường Đại học Giao thông Vận tải chỉ ra rằng “giao thông xanh tốc độ cao là cặp chìa khóa mở ra tăng trưởng mà không đánh đổi”. Tốc độ cao khi được “nén” thời gian di chuyển xuống mức có thể quản trị được khoảng cách kinh tế - xã hội, kết hợp với yếu tố xanh - giảm phát thải, hạn chế xâm lấn và ưu tiên phương tiện sạch sẽ giúp mô hình phát triển không trở thành “đại công trường bê tông” mà giữ được bản sắc và sinh thái. ESG++ không thể chỉ là cam kết, mà phải được “kích hoạt” bằng hạ tầng. Đây chính là điểm nhấn tư duy chiến lược mà chuyên gia đặt ra.

Cũng đồng quan điểm, nhà báo Phạm Nguyễn Toan Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Tổng Biên tập Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam nhận định rằng: “Giao thông xanh tốc độ cao không đơn thuần rút ngắn khoảng cách địa lý, mà mở ra một không gian phát triển mới, nơi con người được kết nối tốt hơn, môi trường được bảo vệ tốt hơn và các giá trị đô thị được tích lũy bền vững hơn. Khi giao thông được đặt đúng vị trí, nó không chỉ kết nối không gian, mà còn kiến tạo giá trị cộng đồng, nâng tầm chất lượng sống và mở ra những giới hạn phát triển mới.”