Hà Nội nâng cấp hệ thống đê điều - thủy lợi, bảo đảm an toàn và cảnh quan đô thị

Ngày 11/12, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền chủ trì cuộc họp với các sở, ngành về kế hoạch tổng thể đầu tư nâng cấp hệ thống đê điều, thủy lợi và triển khai các dự án ưu tiên trong giai đoạn tới.

Theo phân cấp, Hà Nội hiện có hơn 626 km đê cùng 43 tuyến đê bao, đê bối và đê chuyên dùng với tổng chiều dài hơn 144 km chưa được phân cấp công trình. Hệ thống thủy lợi của thành phố được chia thành 3 vùng: Hữu Đáy, Tả Đáy và Bắc Hà Nội, với 89 hồ chứa, 461 bãi, đập và 1.984 trạm bơm. Thành phố cũng có khoảng 30.000 km kênh mương nội đồng do các tổ chức thủy lợi cơ sở quản lý.

Hiện trên địa bàn có 3 hệ thống thủy lợi lớn gồm: Trung Hà - Suối Hai, Phù Sa - Đồng Mô và sông Nhuệ, với 624 trạm bơm tiêu úng, tổng lưu lượng tiêu hơn 4,33 triệu m³/giờ.

Đại diện các đơn vị phát biểu tại cuộc họp.

Tại cuộc họp, các sở ngành cho biết nhiều tuyến đê trọng yếu, đặc biệt những đoạn đi qua khu vực đô thị, đã bộc lộ dấu hiệu mất an toàn do mặt cắt nhỏ, hạ tầng xuống cấp, không đáp ứng yêu cầu phòng chống thiên tai trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Bên cạnh đó, nhiều công trình thủy lợi nhỏ, xuống cấp, chưa đáp ứng nhiệm vụ chống úng ngập, hạn hán và phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh. Các đơn vị đề xuất đẩy mạnh đầu tư một số công trình ưu tiên nhằm khắc phục tình trạng ngập lụt, hạn hán, bảo đảm an toàn cho người dân.

Kết luận cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Mạnh Quyền nhấn mạnh yêu cầu nâng tầm nghiên cứu tổng thể hệ thống đê điều - thủy lợi Thủ đô, tránh tư duy manh mún, chia nhỏ dự án. Ông khẳng định: “Hà Nội cần một đề án hiện đại, đồng bộ, có tầm nhìn 100 năm, đủ năng lực ứng phó với các kịch bản mưa lũ cực đoan”.

Theo đó, việc đầu tư phải bảo đảm mặt cắt đê tối thiểu hai làn xe, có thể bổ sung thêm làn ở cốt đê hoặc chân đê để phục vụ vận hành và cứu hộ khi xảy ra sự cố. Các đoạn đê đi qua đô thị phải được kè kiên cố, chỉnh trang, bổ sung chiếu sáng hiện đại; khu vực ngoài đô thị có thể sử dụng chiếu sáng năng lượng mặt trời. Việc nâng cấp đê cần gắn với tạo cảnh quan, cải thiện không gian đô thị dọc các tuyến sông, “tạo sự thay đổi đồng bộ, khang trang, xứng đáng với diện mạo Thủ đô”.

Phó Chủ tịch UBND TP yêu cầu các sở, ngành tập trung triển khai nhóm dự án ưu tiên, trong đó tuyến sông Công - sông Cầu phải được đầu tư đồng bộ toàn tuyến. Khu vực Xuân Mai - Trần Phú cần có giải pháp xử lý dứt điểm tình trạng ngập sâu, di dời triệt để các hộ dân để bảo đảm an toàn. Khu vực di dời sẽ được nghiên cứu hình thành hồ chứa lớn, kết hợp điều hòa nước, tạo cảnh quan, nuôi trồng thủy sản và phát triển du lịch.

Phó Chủ tịch Nguyễn Mạnh Quyền nhấn mạnh, việc kè kiên cố toàn bộ khu vực này để tạo vùng bất khả xâm phạm bảo vệ dân cư phía trong và yêu cầu các dự án phải được triển khai ngay trong năm 2026.

Về hệ thống thủy lợi, Phó Chủ tịch UBND TP đề nghị nghiên cứu sử dụng hiệu quả nguồn nước sông Đà, hạn chế khai thác nước sông Hồng, phục hồi các dòng sông, kênh và hồ chứa. Hệ thống trạm bơm sẽ được liên thông và giám sát theo thời gian thực, phục vụ đồng bộ thoát nước đô thị và nông thôn. Thành phố sẽ đánh giá toàn diện năng lực trạm bơm hiện có, nghiên cứu Trạm bơm Yên Sở sử dụng bộ van hai chiều để vừa tiêu úng cho nội đô, vừa hỗ trợ lưu vực sông Nhuệ. Đồng thời, yêu cầu khẩn trương hoàn thiện thủ tục để khởi công Trạm bơm Liên Mạc vào ngày 19/12, tiếp tục triển khai Trạm bơm Đông Mỹ và nghiên cứu hệ thống tiêu Đào Nguyên - Yên Thái.

Đối với trục sông Nhuệ - sông Đáy, Phó Chủ tịch Nguyễn Mạnh Quyền đề nghị phối hợp với các tỉnh liên quan để nghiên cứu phương án mở rộng lưu lượng thoát, tính toán khả năng hỗ trợ tỉnh bạn xây dựng công trình cửa thoát cuối sông Đáy, vì “giúp bạn cũng là giúp mình”.  

Phó Chủ tịch UBND TP cũng yêu cầu cập nhật đồng bộ với các quy hoạch lớn của Thủ đô như trục cảnh quan sông Hồng, khu thể thao Olympic, nhằm hoàn thiện một đề án hiện đại, đồng bộ, tạo bước chuyển mạnh mẽ và mang lại diện mạo khang trang, hiện đại cho Hà Nội.