Hiệp định EVFTA – Cơ hội vàng cũng là phép thử cho doanh nghiệp Hà Nội hướng tới phát triển bền vững

Lợi thế xuất khẩu rõ nét – song không dễ tận dụng

EU hiện là một trong những thị trường xuất khẩu chủ lực của Thủ đô. Theo Sở Công Thương TP Hà Nội, trong 8 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của thành phố sang EU ước đạt 1,646 tỷ USD, chiếm 11,9% tổng kim ngạch xuất khẩu, tăng 18,3% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, các nhóm hàng chủ lực như dệt may, da giày và sản phẩm gỗ đều ghi nhận tăng trưởng tích cực: dệt may tăng 14,2%, giày dép – cặp túi tăng 9,5%.

EVFTA đã mang lại lợi thế rõ rệt khi thuế nhập khẩu nhiều mặt hàng về mức 0%, đặc biệt là dệt may và da giày – hai ngành trước đây chịu thuế cao tại EU. Song, để được hưởng ưu đãi, doanh nghiệp phải chứng minh nguồn gốc xuất xứ nội khối hoặc trong nước. Trong khi đó, phần lớn nguyên phụ liệu dệt may, da giày của Việt Nam vẫn phải nhập khẩu từ các nước ngoài EU và ASEAN, khiến việc xin Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) gặp nhiều khó khăn.

Hơn nữa, EU đang ngày càng siết chặt các tiêu chuẩn về phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn, bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã hội. Đây là thách thức không nhỏ đối với doanh nghiệp Việt Nam – nhất là các đơn vị vừa và nhỏ.

Doanh nghiệp Hà Nội cần chủ động chuyển đổi xanh và nâng cấp chuỗi giá trị

Theo đại diện Sở Công Thương Hà Nội, để tận dụng hiệu quả EVFTA, doanh nghiệp Thủ đô cần chuyển thách thức thành động lực, đổi mới mô hình sản xuất – kinh doanh theo hướng xanh, bền vững và tự chủ hơn.

Cụ thể:

1. Nâng cấp năng lực sản xuất và chuyển đổi xanh: Cải tiến quy trình, đầu tư công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng, sử dụng nguyên liệu tái tạo để vừa giảm phát thải, vừa đáp ứng tiêu chuẩn môi trường của EU;

2.chủ động nguồn nguyên phụ liệu: Tăng liên kết giữa các doanh nghiệp trong nước, phát triển vùng nguyên liệu và tham gia chuỗi cung ứng nội địa để đáp ứng quy tắc xuất xứ;

3. Phát triển thương hiệu riêng: Xây dựng giá trị bền vững, tạo dựng uy tín lâu dài, không chỉ dựa trên giá mà còn ở chất lượng và trách nhiệm xã hội;

4. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Đào tạo chuyên sâu về thiết kế, marketing, tiêu chuẩn kỹ thuật và xu hướng tiêu dùng xanh tại EU.

Về phía Nhà nước, Sở Công Thương Hà Nội kiến nghị các bộ, ngành hoàn thiện chính sách phát triển vùng nguyên liệu, hỗ trợ quỹ đất cho doanh nghiệp đầu tư, đồng thời xây dựng các trung tâm giao dịch nguyên phụ liệu trong nước, tạo chuỗi cung ứng linh hoạt và bền vững.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa: “Cửa hẹp” nhưng vẫn có cơ hội

Dù thiếu vốn và hạn chế công nghệ, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) vẫn có thể tìm lối đi riêng để đáp ứng tiêu chuẩn EU. Theo Sở Công Thương Hà Nội, có ba hướng chính giúp DNNVV “hóa giải” thách thức:

1. Đổi mới công nghệ và mô hình kinh doanh: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, chuyển đổi số giúp giảm chi phí, tăng năng suất và truy xuất nguồn gốc dễ dàng hơn.

2. Tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu: Liên kết với các doanh nghiệp lớn để học hỏi quy trình, tiêu chuẩn quốc tế và mở rộng thị trường.

3. Nâng cao năng lực nội tại: Đầu tư vào đào tạo nhân lực, quản lý rủi ro và quản trị sản xuất để thích ứng linh hoạt với yêu cầu của thị trường.

Hà Nội đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng EVFTA

Ngay khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, Chính phủ đã ban hành kế hoạch tổng thể thực thi, còn Hà Nội cụ thể hóa bằng Kế hoạch số 177/KH-UBND ngày 01/9/2020. Theo đó, Sở Công Thương được giao chủ trì nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp:

 Tuyên truyền, phổ biến và hướng dẫn thực thi EVFTA: Thông qua hội thảo, cẩm nang, bản tin điện tử để giúp doanh nghiệp nắm rõ cam kết, cơ hội và thách thức theo từng ngành hàng.

Hỗ trợ đào tạo và tư vấn chuyên sâu: Giúp doanh nghiệp tiếp cận tiêu chuẩn quốc tế, phát triển thương mại điện tử, kết nối trực tiếp với khách hàng và đối tác EU.

Xây dựng hệ sinh thái tận dụng FTA: Kết nối các doanh nghiệp, ngân hàng, hiệp hội, đơn vị tư vấn – tạo thành mạng lưới hỗ trợ toàn diện từ tài chính, logistics đến chuyển đổi số.

Đẩy mạnh xúc tiến thương mại: Tổ chức hội chợ, triển lãm, hội nghị kết nối tại các thị trường EU giúp doanh nghiệp tìm hiểu thị hiếu, nhu cầu tiêu dùng và xu hướng mới.

EVFTA không chỉ mở ra cơ hội “vàng” cho xuất khẩu của Việt Nam mà còn là “phép thử” cho năng lực đổi mới của doanh nghiệp trong thời kỳ chuyển đổi xanh toàn cầu. Nếu biết tận dụng, các doanh nghiệp Hà Nội hoàn toàn có thể vươn lên trong chuỗi cung ứng bền vững, khẳng định vị thế “sản xuất xanh – tiêu dùng sạch – thương hiệu Việt” trên thị trường châu Âu.