Khi tư duy thay đổi, chuyển đổi số bắt đầu
Không bắt đầu từ các tập đoàn công nghệ hay khu vực đô thị, Hiệp hội Thông tin Tư vấn Kinh tế Thương mại Việt Nam (VICETA) lựa chọn đi ngược dòng: đưa chuyển đổi số đến thẳng nông thôn, nơi những người nông dân, phụ nữ và thanh niên ít có cơ hội tiếp cận công nghệ. Chỉ với một chiếc smartphone, họ được hướng dẫn livestream để bán nông sản, tạo gian hàng thương mại điện tử và tự kể câu chuyện thương hiệu của chính mình…
“Nếu như khi gia nhập WTO, chúng ta mở cửa bằng thể chế, thì chuyển đổi số chính là bước hội nhập ở tầm con người. Khi một nông dân, một phụ nữ nông thôn có thể livestream để bán nông sản, quảng bá sản phẩm OCOP hay hàng thủ công truyền thống – đó chính là hội nhập thật sự, và là nền tảng cho một nền kinh tế sáng tạo bền vững” - ông Lương Văn Tự, nguyên trưởng đoàn đàm phán gia nhập WTO, hiện là Chủ tịch Hiệp hội Thông tin Tư vấn Kinh tế Thương mại Việt Nam chia sẻ.
Trong bối cảnh Chính phủ thúc đẩy chương trình chuyển đổi số quốc gia, một đề án quy mô lớn - Đề án “Chuyển đổi số và phát triển kinh tế sáng tạo bền vững” qua đào tạo livestream và bán hàng TMĐT cho DNNVV, nông dân, HTX… đang được Hiệp hội Thông tin tư vấn kinh tế thương mại Việt Nam (VICETA) triển khai, nhắm trực tiếp đến nông dân, phụ nữ và thanh niên nông thôn, những nhóm thường ít được tiếp cận công nghệ.
Chia sẻ về lý do Hiệp hội lựa chọn hướng tới nhóm này, ông Lương Văn Tự - Chủ tịch Hiệp hội Thông tin Tư vấn Kinh tế Thương mại Việt Nam cho rằng chuyển đổi số không thể chỉ do Nhà nước hay doanh nghiệp làm – mà phải bắt đầu từ người dân.
“Nếu mỗi người nông dân Việt Nam hiểu rằng chiếc điện thoại trên tay họ là một công cụ kinh doanh toàn cầu, thì khi đó, đất nước ta đã thật sự chuyển mình. Ngày nay, công nghệ số và thương mại điện tử là công cụ bình đẳng nhất: nó cho phép người dân ở bất kỳ vùng miền nào cũng có thể tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.
Khi một nông dân, một phụ nữ nông thôn có thể livestream để bán nông sản, quảng bá sản phẩm OCOP hay hàng thủ công truyền thống – đó chính là hội nhập thật sự, và là nền tảng cho một nền kinh tế sáng tạo bền vững.”, Ông Tự nhấn mạnh.
“Điều tôi mong muốn nhất là mỗi xã, mỗi hợp tác xã sẽ có ít nhất một “hạt nhân số” – những người tiên phong lan tỏa tri thức, khơi dậy tinh thần sáng tạo và khát vọng vươn lên trong cộng đồng.” - ông Lương Văn Tự, Chủ tịch Hiệp hội Thông tin Tư vấn Kinh tế Thương mại Việt Nam.
Từ hội thảo tư duy đến hành động thực tiễn
VICETA được thành lập năm 2019, hoạt động dưới sự quản lý của Bộ Công Thương và có vai trò kết nối – tư vấn – phổ cập tri thức kinh tế số. Qua khảo sát tại các địa phương, Hiệp hội nhận thấy khoảng cách lớn giữa chủ trương chuyển đổi số của Nhà nước và khả năng thực thi ở cơ sở. Do đó, đề án này khi được triển khai, chính là cầu nối để rút ngắn khoảng cách đó, đưa chính sách vào đời sống, giúp công nghệ trở thành công cụ phục vụ con người.
Ông Trịnh Xuân Tuyên, Tổ trưởng nhóm triển khai Đề án cho biết, đề án được triển khai theo ba giai đoạn rõ ràng và có thể đo lường:
- Giai đoạn 1: Tổ chức chuỗi hội thảo “Đổi mới – Sáng tạo – Chuyển đổi số vì Việt Nam phát triển bền vững” tại các xã, phường trên toàn quốc. Đây là bước mở đầu, giúp người dân hiểu chuyển đổi số là gì và lợi ích thực tế của nó.
- Giai đoạn 2: Tổ chức đào tạo thực hành, nơi người dân được trực tiếp học cách quay video, livestream, đăng sản phẩm, tạo gian hàng online, và kể câu chuyện thương hiệu của chính họ.
- Giai đoạn 3: Kết nối với các sàn thương mại điện tử, doanh nghiệp, đơn vị logistics – hình thành chuỗi cung ứng số hoàn chỉnh cho sản phẩm địa phương.
“Các hội thảo chính là điểm chạm đầu tiên giữa người dân và thế giới số. Chúng tôi không tổ chức theo kiểu “nghe và ghi chép”, mà thiết kế trải nghiệm thực tế: người dân được thử quay video, thực hành đăng bài, thấy cách hình ảnh đẹp và câu chuyện chân thực có thể giúp sản phẩm quê hương tiếp cận thị trường rộng hơn.”, ông Tuyên chia sẻ thêm.
Đặc biệt, Hiệp hội sẽ hỗ trợ tài chính, công tác tổ chức và kết nối chuyên gia trong suốt quá trình triển khai tại các địa phương. Đồng thời mong muốn giúp các xã, phường tự tin tổ chức hội thảo, thu hút sự tham gia của người dân và doanh nghiệp, qua đó biến chuyển đổi số thành hành động cụ thể, giúp người dân tăng thu nhập và tự chủ kinh tế.
Hội thảo cũng là nơi kết nối chính quyền địa phương – doanh nghiệp công nghệ – cộng đồng dân cư. Khi ba lực lượng này phối hợp, sẽ hình thành một hệ sinh thái “nông thôn số” đúng nghĩa – nơi tri thức không chỉ truyền từ trung ương xuống, mà lan tỏa từ chính người dân lên.
Với sự hỗ trợ tài chính, tổ chức và kết nối chuyên gia của Hiệp hội Thông tin Tư vấn Kinh tế Thương mại Việt Nam, Đề án “Chuyển đổi số và Phát triển Kinh tế Sáng tạo Bền vững” không chỉ là một dự án công nghệ, mà là một phong trào xã hội, mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng, góp phần xây dựng nông thôn số, xã hội số và nền kinh tế sáng tạo Việt Nam bền vững.