Kinh tế Thái Nguyên: Khi nội lực trở thành động lực tăng trưởng mới

Năm 2025, Thái Nguyên có bước chuyển quyết liệt. Tỉnh không còn bằng lòng với việc chỉ là “bến đỗ” của các tập đoàn đa quốc gia, mà đang nỗ lực tháo gỡ các nút thắt để kiến tạo một hệ sinh thái công nghiệp phụ trợ nội địa đủ mạnh, biến nội lực thành động lực tăng trưởng bền vững.

Những bước đi đầu tiên khơi thông nội lực

Kinh tế Thái Nguyên năm 2025 để lại nhiều dấu ấn về sức mạnh của khu vực công nghiệp. Theo báo cáo mới nhất, giá trị sản xuất công nghiệp của toàn tỉnh ước đạt hơn 1.114.645 tỷ đồng, tăng trưởng 12,07% so với cùng kỳ. Đây là một con số lớn đặt trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang chịu nhiều áp lực từ cạnh tranh chiến lược và đứt gãy công nghệ bán dẫn.

Sự thịnh vượng này có dấu ấn đậm nét của khối FDI. Với sự hiện diện của các “ông lớn” như Samsung, Dongwha, Fusheng... đã đóng góp tới 1.025.473 tỷ đồng vào giá trị sản xuất toàn tỉnh.

Thái Nguyên đã thực sự trở thành một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi sản xuất thiết bị điện tử và linh kiện thông minh toàn cầu. Kim ngạch xuất khẩu chạm ngưỡng gần 30 tỷ USD không chỉ là niềm tự hào của địa phương mà còn khẳng định vị thế hàng đầu của Thái Nguyên tại khu vực trung du và miền núi Bắc Bộ.

Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang của những con số nghìn tỷ là một bài toán thực tế mà lãnh đạo tỉnh đã sớm nhận diện, đó là sự phụ thuộc quá lớn vào khối ngoại. Khi khối FDI chiếm tới 92% giá trị sản xuất, mọi biến động từ thị trường thế giới hay thay đổi chiến lược của các tập đoàn đa quốc gia đều có thể tạo ra những rung chấn mạnh lên nền kinh tế địa phương.

Năm 2025 ghi dấu một sự thay đổi quan trọng trong tư duy phát triển của Thái Nguyên. Tỉnh đã không còn nhìn nhận FDI như một mục tiêu duy nhất, mà coi đó là đòn bẩy để đánh thức tiềm năng của doanh nghiệp trong nước.

Số liệu về thu ngân sách nhà nước năm 2025 cho thấy những tín hiệu lạc quan về nội lực. Tổng thu đạt 26.551 tỷ đồng, tăng 25,2% so với năm 2024. Trong đó, thu nội địa đạt 23.449 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng lớn nhất. Điều này, minh chứng rằng cộng đồng doanh nghiệp địa phương với hơn 14.247 doanh nghiệp đang hoạt động đang dần phục hồi và phát triển mạnh mẽ.

Để hiện thực hóa khát vọng kiến tạo hệ sinh thái phụ trợ, Thái Nguyên đã quyết liệt đẩy mạnh đầu tư hạ tầng kết nối. Tuyến đường liên kết kết nối Thái Nguyên - Bắc Giang - Vĩnh Phúc không chỉ đơn thuần là hạ tầng giao thông, mà là hành lang kinh tế giúp các doanh nghiệp phụ trợ nội địa dễ dàng tiếp cận với các nhà máy sản xuất của khối FDI. Việc phê duyệt danh mục 19 khu công nghiệp với tổng diện tích hơn 6.406 ha sau khi sắp xếp địa giới hành chính đã mở ra không gian rộng lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam tìm chỗ đứng trong chuỗi giá trị.

Chuyển đổi số - “Chìa khóa” để doanh nghiệp đột phá

Một trong những rào cản lớn nhất khiến doanh nghiệp nội khó tham gia vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn FDI là khoảng cách về công nghệ và quy trình quản trị. Để xóa khoảng cách này, Thái Nguyên đã chọn Chuyển đổi số làm chiến lược đột phá.

Năm 2025, kinh tế số tại Thái Nguyên không còn là khái niệm xa vời. Tỷ lệ giao dịch qua kênh số của các ngân hàng trên địa bàn đã đạt tới 90%. Việc thực hiện cuộc cách mạng thanh toán không tiền mặt và số hóa các thủ tục hành chính đã giúp doanh nghiệp giảm thiểu chi phí vận hành, minh bạch hóa dòng tiền và tiếp cận nhanh hơn với các nguồn vốn tín dụng (với tổng nguồn vốn huy động đạt 153.000 tỷ đồng).

Chính quyền tỉnh đã chủ động hỗ trợ doanh nghiệp địa phương ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa vào sản xuất thông qua các gói ưu đãi đầu tư công nghệ. Khi quy trình sản xuất được chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế, doanh nghiệp nội địa mới có đủ “tấm vé” để bước chân vào các phân xưởng của Samsung hay Dongwha.

Tháng 10/2025, siêu bão Matmo đổ bộ, gây mưa lũ lịch sử và thiệt hại hơn 12.200 tỷ đồng. Đây là một bài học đắt giá nhưng cũng là cơ hội để Thái Nguyên nhìn lại cấu trúc kinh tế của mình. Khi thiên tai chia cắt hạ tầng, khả năng tự cung tự cấp và sự vững vàng của doanh nghiệp tại chỗ trở thành phao cứu sinh.

Sự phục hồi thần tốc của tỉnh sau bão không chỉ dựa vào cứu trợ mà còn dựa vào sức sống của nền nông nghiệp và thương mại nội địa. Với 282,6 nghìn tấn chè và 575 sản phẩm OCOP, Thái Nguyên đang nỗ lực đa dạng hóa nguồn thu, giảm bớt sự phụ thuộc độc canh vào công nghiệp FDI. Tinh thần tự cường được khơi dậy từ sau bão Matmo đã trở thành động lực để các doanh nghiệp phụ trợ trong nước quyết tâm đầu tư bài bản hơn, hướng tới việc cung cấp vật liệu, linh kiện tại chỗ thay vì phải nhập khẩu hoàn toàn.

Thái Nguyên đang đứng trước vận hội mới. Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã định hình rõ nét lộ trình đó là: Phát triển công nghiệp xanh, công nghiệp công nghệ cao đi đôi với bảo vệ môi trường.

Tỉnh cam kết giữ vững tỷ lệ che phủ rừng trên 61% và thực hiện nghiêm ngặt quan trắc môi trường tự động. Đây là lời cam kết về một hệ sinh thái bền vững, nơi mà các doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nội địa cùng cộng sinh, cùng phát triển trong một môi trường sống sạch và an toàn.

Từ một vùng đất phụ thuộc nhiều vào dòng vốn ngoại, Thái Nguyên đang từng bước khẳng định mình bằng nội lực và sự thông minh trong điều hành. Khát vọng kiến tạo hệ sinh thái công nghiệp phụ trợ nội địa không phải là một giấc mơ xa vời, mà đang được hiện thực hóa bằng những con số thu ngân sách tăng trưởng, những tuyến đường cao tốc nối liền và hàng nghìn doanh nghiệp đang chuyển đổi số từng ngày. “Cứ điểm FDI” giờ đây đang khoác lên mình tấm áo mới, tự tin, tự cường và sẵn sàng cho vị thế trung tâm công nghiệp hiện đại hàng đầu Việt Nam.