Mở rộng nhóm đối tượng là thân nhân liệt sĩ được trợ giúp pháp lý: Góp phần thực hiện trọn vẹn chính sách tri ân

Dự thảo Luật sửa đổi một số diện người được TGPL nhằm bảo đảm tối đa quyền được tiếp cận pháp luật, TGPL cho các đối tượng yếu thế, phù hợp với thông lệ quốc tế và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Cụ thể, dự thảo Luật sửa đổi diện người được TGPL để đồng bộ với Luật Phòng, chống mua bán người và Luật Tư pháp người chưa thành niên; sửa cụm từ “nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình” thành “người bị bạo lực gia đình trong vụ việc liên quan đến bạo lực gia đình” cho phù hợp với quy định của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình; sửa đổi mở rộng “người khuyết tật có khó khăn về tài chính” thành “người khuyết tật” (không yêu cầu điều kiện có khó khăn về tài chính).

Đặc biệt, dự thảo Luật sửa đổi mở rộng nhóm đối tượng “cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ có khó khăn về tài chính” thành “cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ” (không yêu cầu điều kiện phải có khó khăn về tài chính). Do họ là thân nhân của người có công với cách mạng, là đối tượng đặc thù ở Việt Nam, được hưởng chính sách ưu đãi của Nhà nước dựa trên tư cách thân nhân hoặc cống hiến của họ.

Trước đây, do điều kiện kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước còn hạn hẹp nên Luật TGPL năm 2017 quy định thêm điều kiện “có khó khăn về tài chính”. Hiện nay, điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước đã phát triển hơn. Hơn nữa, việc bỏ quy định “có khó khăn về tài chính” không chỉ góp phần mở rộng diện người được TGPL theo Nghị quyết số 27-NQ/TW của Bộ chính trị mà còn góp phần thực hiện trọn vẹn chính sách tri ân của Đảng, Nhà nước, giảm bớt thủ tục hành chính, tạo điều kiện để thân nhân người có công với cách mạng tiếp cận pháp luật một cách thuận lợi hơn.

Tán thành dự thảo Luật, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Trị Đào Thị Bình đánh giá việc mở rộng diện người được TGPL không phải chứng minh khó khăn về tài chính, nhất là nhân thân người có công với cách mạng là đang làm tốt công tác tri ân về mặt TGPL.

Theo Phó Giám đốc Đào Thị Bình, thực tiễn ở Quảng Trị, người có công với cách mạng tỷ lệ rất cao, nhân thân của họ nhiều. “Giờ chúng ta mở rộng đối tượng được TGPL gồm nhân thân của liệt sĩ này không phải chứng minh về tài chính, chúng ta đã làm rất tốt công tác tri ân những người này về mặt TGPL”, bà Bình nói.

Ngoài ra, bà Bình đề nghị Ban soạn thảo xem xét, đưa thêm đối tượng hộ cận nghèo không phải chứng minh có khó khăn về tài chính vào diện đối tượng được TGPL. Bởi theo bà Bình, ở Quảng Trị, hộ cận nghèo rất khó khăn, họ không đủ điều kiện kinh tế để mời luật sư, trình độ của họ thì có hạn. Việc đưa đối tượng hộ cận nghèo vào đối tượng được TGPL tạo sự công bằng.

Bà Bình nêu ví dụ, trong vụ việc có 2 người là hộ cận nghèo, bên người bị buộc tội có TGPL mà bên bị hại là hộ cận nghèo nhưng không được TGPL, điều này đặt ra việc không được công bằng giữa đối tượng này.

Về người thực hiện TGPL, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Trị tán thành việc mở rộng và thu hút cộng tác viên TGPL và đưa tiêu chuẩn cộng tác viên TGPL lên rất cao. Tuy nhiên, bà Bình băn khoăn, nếu cộng tác viên TGPL mà phải đáp ứng các tiêu chuẩn của TGVPL, đặc biệt là tiêu chuẩn đã qua thời gian tập sự hành nghề luật sư hoặc tập sự TGPL có thể dẫn đến việc “vô tình loại bỏ đối tượng công chức”. Do đó, bà Bình đề nghị cân nhắc nội dung này.

Tuy nhiên, theo bà Bình, cần quy định khắt khe hơn để cộng tác viên TGPL phải thực sự chất lượng, đáp ứng được điều kiện tiêu chuẩn, có thể thực hiện việc tham gia tố tụng, bảo vệ cho những người thuộc đối tượng được TGPL.

Về lĩnh vực, TGPL, Phó Giám đốc Sở Tư pháp cho rằng không nên loại trừ lĩnh vực pháp luật nào. Thực tế trong quá trình thực hiện TGPL, rất nhiều đối tượng thuộc diện TGPL đề nghị, yêu cầu về lĩnh vực mua bán, liên quan đến doanh nghiệp nhỏ lẻ song TGVPL không thể thực hiện TGPL được. Việc dự thảo Luật không hạn chế lĩnh vực “kinh doanh, thương mại”, mở rộng lĩnh vực TGPL, nhằm thể chế hóa các chủ trương, quan điểm mới của Đảng, góp phần thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế tư nhân, phù hợp chính sách TGPL: “bảo đảm quyền được TGPL phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội”. “Đây là chính sách rất nhân văn”, bà Bình khẳng định./.