Mỗi địa phương cần phải có chỉ tiêu, trách nhiệm cụ thể (KPI) giảm thiểu ô nhiễm không khí

Chương trình nhằm hưởng ứng Kết luận 153/KL-TTg của Phó Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 03/04/2025 về các giải pháp toàn diện và cấp bách để xử lý ô nhiễm môi trường không khí tại các thành phố lớn. Mục tiêu là kiểm soát ô nhiễm không khí, hướng tới mục tiêu đưa chỉ số chất lượng không khí về ngưỡng an toàn trong vòng 5 năm tới.

Chia sẻ tại sự kiện, Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch mạng lưới không khí sạch Việt Nam cho biết, không khí sạch là điều xa xỉ tại một số đô thị lớn hiện nay. Trong đó, Hà Nội và TP HCM liên tục nằm trong nhóm đô thị ô nhiễm không khí nghiêm trọng nhất thế giới, với nồng độ bụi mịn PM2.5 thường xuyên vượt ngưỡng an toàn (là loại có kích thức nhỏ hơn 2,5um, nhỏ hơn 1/30 sợi tóc)

Theo thống kê trong 6 tháng đầu năm 2025, TP HCM có đến 65 ngày ô nhiễm vượt chuẩn. Vào ngày 14/01/2025, chỉ số chất lượng không khí (AQI) của TP HCM ở mức 194, qua đó đứng thứ 4 trong danh sách những thành phố ô nhiễm nhất thế giới.

Với Hà Nội, trong 6 tháng đầu năm 2025 ghi nhận có hơn 80 ngày có nồng độ PM 2.5 vượt ngưỡng xấu và rất xấu, có những đợt AQI ở mức từ 200-250.

Theo ông Hoàng Dương Tùng, có nhiều nguyên nhân gây ra ô nhiễm không khí, trong đó có giao thông. Tại TP HCM trước khi sáp nhập có đến 8,5 triệu xe máy, hơn 1,1 triệu ô tô, khí thải từ các phương tiện này gây nên mức độ ô nhiễm lớn. Các nguồn rác thải tại hơn 3.000 cơ sở công nghiệp trên địa bàn, các cơ sở chăn nuôi ngoại thành… cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm không khí tại TP HCM.

Về giải pháp, theo ông Tùng trong giai đoạn từ năm 2025 đến 2030, chuyển đổi số phải gắn với chuyển đổi xanh. Việc nâng cao chất lượng không khí phải là ưu tiên hàng đầu trong chính sách phát triển kinh tế xã hội đến năm 2030. Mỗi địa phương cần phải có chỉ tiêu, trách nhiệm cụ thể (KPI) giảm thiểu ô nhiễm không khí.

Còn theo PGS.TS Nguyễn Đình Thọ - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách Nông nghiệp và Môi trường, cho biết: Qua thực hiện nghiên cứu, Viện đưa ra đề xuất kiểm soát ô nhiễm không khí thông qua các chương trình định giá cacbon; dùng tín chỉ thay thế nhiên liệu hóa thạch và tín chỉ xe điện.

Các đơn vị tập trung rà soát, tham mưu xây dựng các chính sách lớn, có tầm quan trọng vĩ mô liên quan đến quản lý chất lượng không khí như Luật Không khí, chính sách cho vay, hỗ trợ, ưu đãi.

Đồng thời, kiểm kê, giám sát nguồn phát thải; ưu tiên bố trí nguồn lực cho hệ thống quan trắc môi trường đủ dày, phủ rộng; bố trí nguồn lực để thực hiện các biện pháp vệ sinh môi trường thường xuyên, liên tục.

Song song đó là siết chặt các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; đẩy mạnh hoạt động chuyển đổi phương tiện xanh... Bà Ngô Nguyễn Ngọc Thanh - Phó Chi cục trưởng Chi cục bảo vệ môi trường, Sở NN&MT TP HCM cho biết, TP HCM đã và đang triển khai nhiều kế hoạch, giải pháp như: các giải pháp phòng ngừa, giảm thiểu phát thải khí thải; kiểm soát hiệu quả bụi, khí thải phát sinh từ hoạt động xây dựng, nông nghiệp.

Tiếp tục công tác ngăn ngừa, kiểm soát ô nhiễm không khí trong các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ; triển khai các nghiên cứu ứng dụng mô hình trí tuệ nhân tạo để nâng cao khả năng dự báo, cảnh báo ô nhiễm không khí. Ưu tiên đa dạng hóa nguồn lực tài chính cho công tác bảo vệ môi trường; đẩy mạnh hợp tác quốc tế và nghiên cứu khoa học. Rà soát cơ sở dữ liệu nguồn thải có phát sinh khí thải và xây dựng kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cho TP HCM giai đoạn 2026-2030.