Nghệ An - nỗ lực lớn, quyết tâm cao, chung sức vì đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam (bài 2): Chính quyền địa phương hai cấp quyết liệt triển khai
(PLVN) - Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đi qua địa bàn tỉnh Nghệ An là một trong những dự án trọng điểm được triển khai, đây cũng hứa hẹn sẽ mang lại một diện mạo mới cho địa phương. Dù mới đưa vào vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp nhưng các địa phương đã nỗ lực để thực hiện các bước triển khai dự án để đảm bảo tiến độ giải phóng mặt bằng (GPMB), bố trí tái định cư (TĐC) cho các hộ dân bị ảnh hưởng.
Nhân dân đồng thuận cao chủ trương dự án trọng điểm
Thời điểm triển khai việc GPMB cho Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam cũng là thời điểm cả nước đang triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Điều này cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc triển khai các phần việc của Dự án. Ngày 30/6/2025, Tỉnh uỷ Nghệ An đã ra Quyết định số 3995 về việc Thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo GPMB Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, đoạn qua địa bàn tỉnh Nghệ An.
Trong đó, Trưởng Ban chỉ đạo là Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Đức Trung, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo là Chủ tịch UBND tỉnh Lê Hồng Vinh; Phó Bí thư - Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam tỉnh Võ Thị Minh Sinh làm Phó Trưởng ban Chỉ đạo và các thành viên gồm: Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh uỷ; Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách giao thông; Giám đốc các sở… làm thành viên.
Tại Báo cáo số 6647 ngày 8/7/2025 của UBND tỉnh Nghệ An gửi Văn phòng Chính phủ và Bộ Xây dựng về tình hình thực hiện các nhiệm vụ phục vụ cuộc họp, tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, đoạn qua địa bàn tỉnh Nghệ An có chiều dài khoảng 85,5km (từ Km210 đến Km295), hướng tuyến Dự án chủ yếu nằm giữa tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam và Quốc lộ 1A.
Tại phường Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An (thị xã Hoàng Mai cũ), nơi đầu tiên của tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam từ Bắc vào Nam đi qua địa bàn tỉnh Nghệ An. Tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua địa bàn phường dài khoảng 8,98Km, tổng diện tích bị ảnh hưởng dự kiến khoảng 81,94 ha (trong đó: diện tích đất trồng lúa 38,04 ha, đất trồng cây hàng năm, lâu năm, nuôi trồng thủy sản 9,33 ha, đất rừng sản xuất 8,99ha, đất rừng phòng hộ 6,14 ha, đất ở 11,56ha và đất khác 7,88 ha).
Theo ông Lê Đình Sỹ - Chuyên viên phòng Kinh tế Hạ tầng và Đô thị phường Hoàng Mai cho biết, thời điểm triển khai công tác GPMB, bố trí TĐC cho người dân thì cũng là thời điểm kết thúc hoạt động của chính quyền cấp huyện, triển khai chính quyền cấp xã mới nên cũng gặp không ít khó khăn và bỡ ngỡ. Tuy nhiên, ngay từ những ngày đưa vào hoạt động mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Đảng ủy và UBND phường đã vào cuộc quyết liệt để triển khai công việc.
“Đến nay, phường đã tiến hành họp dân hai lần đối với các hộ dân bị ảnh hưởng, các hộ dân đều nhất trí với chủ trương lớn của Quốc gia. Trong đó nhiều nhà đã xây dựng nhà cửa kiên cố, khang trang nhưng khi tuyên truyền về dự án đều đồng thuận nhất trí ủng hộ”, ông Sỹ nói.
Qua kiểm đếm thì số hộ dự kiến phải tái định cư là 355 hộ. Sau khi bàn bạc, các hộ dân phải TĐC đã nhất trí lựa chọn 2 địa điểm TĐC ngay sát với khu dân cư trước đây đã xây dựng TĐC cho Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam qua địa bàn. Sau khi thống nhất, phường đã làm văn bản gửi lên cấp tỉnh và đã được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương khảo sát lựa chọn địa điểm lập quy hoạch các khu TĐC tại văn bản số 7707/UBND-CN ngày 01/8/2025. Đồng thời đã phê duyệt đề cương, nhiệm vụ khảo sát, cắm mốc và quy hoạch chi tiết.
Có mặt tại địa điểm lựa chọn làm khu TĐC ngay bên cạnh khu TĐC trước đây xây dựng cho Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam đi qua địa bàn, tuyến đường giao thông rộng rãi, sát với khu dân cư có cơ bản đầy đủ tiện ích, một số người dân sống tại đây cho biết, nếu làm khu TĐC ở đây thì quá hợp lý vì đã có dân ở đông đúc, hạ tầng đồng bộ, gần với trung tâm phường… Tại đây, một phần khu đất đã được địa phương làm mặt bằng để chuẩn bị cho lễ động thổ xây dựng khu TĐC sẵn sàng từ tháng 8 vừa qua.
Sẵn sàng bàn giao mặt bằng cho dự án trọng điểm
Cạnh đó, xã Quỳnh Văn (huyện Quỳnh Lưu cũ), Dự án tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đi qua địa bàn xã này dài khoảng 4,5 Km; tổng diện tích bị ảnh hưởng dự kiến khoảng 34,67ha (trong đó đất ở 92 hộ, dự kiến bị ảnh hưởng với diện tích 4,1ha; đất nông nghiệp 378 hộ, dự kiến diện tích ảnh hưởng là 21,49 ha; đất UBND xã quản lý 140 thửa, dự kiến diện tích ảnh hưởng là 9,08 ha).
Qua khảo sát ban đầu có khoảng 115 hộ dân dự kiến phải di dời nhường đất cho dự án và đủ điều kiện TĐC. Sau khi tiến hành họp dân, các hộ đã nhất trí cao với 2 phương án xây dựng hai khu TĐC tại hai vị trí tại xã Quỳnh Tân (cũ) 3,6 ha và Quỳnh Văn (cũ) 3,1ha.
Ông Nguyễn Văn Trường - Chủ tịch UBND xã Quỳnh Văn cho biết, sau khi tiến hành họp dân, thông tin về dự án đi qua địa bàn, ảnh hưởng những hộ dân và các chủ trương TĐC bà con đều đồng tình nhất trí cao.
“Bà con 100% đồng ý với chủ trương Dự án, và cũng sẵn sàng nhường đất để thực hiện Dự án khi đảm bảo các điều kiện TĐC để đảm bảo ổn định cuộc sống”. Hiện phương án TĐC đã được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương khảo sát lựa chọn địa điểm lập quy hoạch các khu tái định cư tại văn bản số 8699/UBND-CN ngày 22/8/2025. Đồng thời, đã phê duyệt đề cương, nhiệm vụ khảo sát, cắm mốc và quy hoạch chi tiết.
Còn tại xã Hưng Nguyên Nam, Dự án tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đi qua địa bàn khoảng 2,3 km (trong đó đất ở khoảng 0,5km; qua đất nông nghiệp khoảng 1,8 km); Số hộ đất ở dự kiến ảnh hưởng là 145 hộ; số hộ phải TĐC 145 hộ.
Bà Nguyễn Thị Nhàn - Trưởng phòng Kinh tế xã Hưng Nguyên Nam cho biết, đến thời điểm hiện tại, xã đã tổ chức 4 cuộc họp dân lấy ý kiến về vị trí TĐC, về phương án quy hoạch tổng mặt bằng khu TĐC. Đã có quyết định lựa chọn địa điểm; đã lựa chọn đơn vị tư vấn lập tổng quy hoạch; đơn vị tư vấn đo đạc bổ sung bản đồ địa chính phục vụ công tác đền bù GPMB khu TĐC. Hiện nay, xã đang trình UBND tỉnh chấp thuận điểm đấu nối vào Tỉnh lộ 542C và tỉnh lộ 539.