Phát huy vai trò của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo

Nhấn mạnh mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ môi trường sống

Phát biểu tại Hội nghị, tập trung góp ý vào dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội, TS. Lê Văn Hoạt, Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật đánh giá, dự thảo Báo cáo được soạn thảo công phu, khoa học và có chất lượng vượt trội cả về nội dung và hình thức.

Trong đó, ông Lê Văn Hoạt nhấn mạnh, chủ đề Đại hội XIV đã tiếp nối tinh thần xuyên suốt của các kỳ Đại hội trước, đặc biệt là Đại hội XIII, nhưng có bước phát triển mới về tư duy “tự chủ chiến lược - tự cường - tự tin”, phản ánh sự chuyển mình mạnh mẽ của Việt Nam trong bối cảnh thế giới đầy biến động.

“Đây là tư duy nổi bật mang tính thời đại, có thể coi là “dấu ấn riêng” của Đại hội XIV. Tư tưởng xuyên suốt “vì hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc” là tổng hợp 6 giá trị cốt lõi của con đường đi lên CNXH ở Việt Nam. 6 giá trị này hài hòa giữa mục tiêu dân tộc hòa bình, độc lập; mục tiêu chính trị - xã hội là dân chủ; mục tiêu phát triển giàu mạnh, phồn vinh, văn minh; và mục tiêu nhân văn là hạnh phúc của con người”, TS. Lê Văn Hoạt nói.

Đồng quan điểm, ông Phạm Ngọc Thảo - nguyên Phó Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội cũng đánh giá, nhìn chung, dự thảo Báo cáo chính trị được chuẩn bị tốt; nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, các vấn đề được trình bày tập trung, logic, liền mạch giữa thành tựu và hạn chế, nguyên nhân. Phần đánh giá đã nhìn thẳng vào thực tế, không né tránh, không tô hồng.

“Phần phương hướng, nhiệm vụ có nhiều nội dung rất mới theo hướng đi lên, phát triển mạnh mẽ, đồng bộ về mọi mặt, từ quan điểm, mục tiêu, chỉ tiêu, giải pháp. Chương trình, kế hoạch đã được xác định cụ thể, phân công rõ ràng, gắn với thời gian thực hiện cụ thể, tạo được niềm tin với đảng viên và Nhân dân…”, ông Phạm Ngọc Thảo nói.

Góp ý về một số nội dung cụ thể, ông Phạm Ngọc Thảo cho rằng, về đánh giá về tình hình kinh tế - xã hội, cần đánh giá kỹ hơn, sâu hơn những hạn chế, yếu kém trong cơ chế, chính sách về phát triển khoa học - công nghệ (KH-CN), gắn với đổi mới sáng tạo (ĐMST) cũng như đầu tư trực tiếp cho KH-CN; những hạn chế trong lĩnh vực môi trường.

Cơ bản tán thành với phương hướng của nhiệm kỳ tới được nêu tại dự thảo Báo cáo, nguyên Phó Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội Phạm Ngọc Thảo đề nghị xem xét, bổ sung một số nội dung, trong đó có làm rõ hơn mục tiêu về vấn đề lao động việc làm và nhà ở xã hội; nhấn mạnh mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ môi trường sống an lành, an toàn cho người dân.

“Đây phải là mục tiêu quan trọng. Từ việc xác định mục tiêu lớn như vậy mới đặt ra những việc làm cụ thể về giảm phát thải, che phủ rừng và nhiều việc khác, đặc biệt là việc xử lý chất thải rắn như Luật Bảo vệ môi trường đã quy định và vấn đề nước sạch”, ông Phạm Ngọc Thảo nhấn mạnh.

Cùng với đó, cần bổ sung nội dung coi trọng phát triển nhân lực công nghệ cao, có ưu đãi, hỗ trợ nhân tài làm nòng cốt trong hoạt động KH-CN, ĐMST.

Thể hiện mạnh mẽ tinh thần “KH-CN là động lực then chốt của tăng trưởng mới”

Cũng nhấn mạnh về nội dung này, PGS.TS Bùi Thị An, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Kinh tế, Chủ tịch Hội nữ trí thức TP Hà Nội, đề nghị phát huy vai trò của KH-CN và đội ngũ trí thức trong giai đoạn mới.

Theo đó, cần đặt KH-CN và ĐMST thực sự ở vị trí quốc sách hàng đầu. “Văn kiện cần thể hiện mạnh mẽ hơn tinh thần “KH-CN là động lực then chốt của tăng trưởng mới”, không chỉ ở mức khẩu hiệu mà phải được cụ thể hóa bằng cơ chế đặt hàng nghiên cứu theo nhu cầu phát triển của đất nước, gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu - sản xuất - thị trường; phân quyền và trao tự chủ nhiều hơn cho các viện nghiên cứu, trường đại học”, PGS.TS Bùi Thị An nói.

Đi cùng với đó là việc hình thành quỹ ĐMST quốc gia có khả năng hỗ trợ mạo hiểm, thu hút cả nguồn lực tư nhân; xây dựng môi trường pháp lý mở cho thử nghiệm công nghệ mới (sandbox) trong các lĩnh vực chuyển đổi số, năng lượng tái tạo, vật liệu mới, nông nghiệp sinh học.

Bổ sung cơ chế sử dụng, đãi ngộ và trọng dụng nhân tài KH-CN, PGS.TS Bùi Thị An kiến nghị, Văn kiện nên bổ sung những nội dung cụ thể về việc hoàn thiện chính sách thu hút, trọng dụng trí thức, đặc biệt là chuyên gia đầu ngành và trí thức Việt Nam ở nước ngoài; tạo cơ hội để các nhà khoa học tham gia hoạch định chính sách, không chỉ ở khâu tư vấn mà cả trong quá trình xây dựng và giám sát chính sách…

TS Lê Văn Hoạt kiến nghị, về các mục tiêu, chỉ tiêu phát triển chủ yếu 5 năm 2026 – 2030, ngoài bộ chỉ tiêu đã đề ra trong dự thảo Báo cáo, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, đề nghị cân nhắc, lựa chọn thêm việc bổ sung một số chỉ tiêu cấp quốc gia khá thông dụng của quốc tế như tỷ lệ kinh tế xanh; tỷ lệ giảm cường độ phát thải nhà kính; chỉ số chuyển đổi số; chỉ số ĐMST; chỉ số cải cách hành chính quốc gia…