Phú Thọ lên kế hoạch cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ

Nhiều dự án cải tạo “giậm chân tại chỗ”

Phú Thọ hiện có 88 khu nhà tập thể, chung cư cũ được xây dựng từ những năm 1970 -1980, chủ yếu phục vụ cán bộ, công nhân viên thời kỳ bao cấp. Sau hàng chục năm sử dụng, đa số công trình đã xuống cấp trầm trọng, kết cấu hư hỏng, hệ thống điện - nước, chống sét, phòng cháy chữa cháy không đảm bảo.

Đáng chú ý, 12 chung cư đã xuất hiện tình trạng nguy hiểm cấp D, có nguy cơ sập đổ bất cứ lúc nào, trực tiếp đe dọa tính mạng hàng trăm hộ dân đang sinh sống. Các khu nhà này không chỉ xuống cấp về hạ tầng mà còn bị “biến dạng” bởi việc người dân tự ý cơi nới, xây tường ngăn, trồng cây, lắp đặt bồn nước, giàn phơi trên mái… làm gia tăng tải trọng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết cấu chịu lực của công trình.

Tình trạng trên không chỉ gây mất an toàn mà còn tạo nên bức tranh nhếch nhác giữa lòng đô thị Việt Trì, Phúc Yên, làm chậm quá trình chỉnh trang đô thị và ảnh hưởng đến mỹ quan thành phố. Dù việc cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ đã được tỉnh Phú Thọ và các địa phương quan tâm từ nhiều năm qua, nhưng việc triển khai vẫn còn chậm do vướng mắc trong thủ tục hành chính, cơ chế bồi thường, bố trí tái định cư và lựa chọn nhà đầu tư.

Điển hình như Khu tập thể Công ty cổ phần In Phúc Yên, gồm 2 tòa nhà 4 tầng và 2 tầng được xây dựng từ năm 1972 với 96 căn hộ, đến nay vẫn còn hơn 60 hộ sinh sống. Công trình đã được đánh giá ở mức nguy hiểm, song sau hơn hai năm kể từ khi có quyết định phá dỡ (tháng 7/2023), dự án vẫn chưa thể thực hiện.

Tương tự, Khu nhà 8T phường Xuân Hòa, được xây từ năm 1972, từng được tỉnh phê duyệt tháo dỡ từ năm 2005 và giao doanh nghiệp thực hiện dự án nhà ở thu nhập thấp từ năm 2014. Tuy nhiên, sau gần 20 năm, dự án vẫn “án binh bất động”, mặt bằng chưa giải phóng xong, cư dân vẫn sống tạm trong điều kiện thiếu an toàn.

Tại phường Việt Trì, Khu chung cư Hòa Phong (gồm 6 khối nhà 5 tầng, khởi công năm 1971) cũng trong tình cảnh tương tự. Dù Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng đã yêu cầu tháo dỡ từ năm 2011, nhưng đến nay, việc di dời, phá dỡ vẫn chưa thể tiến hành do vướng mắc trong phương án tái định cư, thanh lý tài sản công và lựa chọn nhà đầu tư mới.

“Gỡ nút thắt” cho dự án cải tạo chung cư

Trước thực trạng đó, Sở Xây dựng tỉnh đã xây dựng kế hoạch cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trên địa bàn tỉnh; trong đó, xác định rõ lộ trình, trách nhiệm của từng đơn vị, ngành, địa phương.

Theo kế hoạch, sở sẽ kiểm định, đánh giá chất lượng toàn bộ chung cư hiện có; lập, phê duyệt quy hoạch chi tiết, kế hoạch cải tạo, xây dựng lại từng khu; lựa chọn chủ đầu tư, phê duyệt chủ trương đầu tư; tổ chức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người dân bị ảnh hưởng; di dời, cưỡng chế di dời, bố trí chỗ ở tạm thời khi cần thiết; thu hồi, giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất cho dự án cải tạo; thực hiện dự án đầu tư, lập và triển khai kế hoạch bảo trì công trình mới.

Mục tiêu đến năm 2027 hoàn thành việc di dời và phá dỡ toàn bộ các chung cư nguy hiểm cấp D, đồng thời lập xong quy hoạch chi tiết các khu vực có chung cư cấp C và D. Đến năm 2030, Phú Thọ không còn chung cư nguy hiểm cấp D, hoàn thành toàn bộ dự án xây dựng lại các khu này, đảm bảo người dân có chỗ ở an toàn, bền vững. Tổng kinh phí dự kiến cho kế hoạch hơn 37 tỷ đồng, thực hiện trong giai đoạn 2026-2030.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vũ Việt Văn cho biết, việc giải quyết các chung cư cũ là vấn đề phức tạp nhưng cấp bách, cần sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị. Tỉnh yêu cầu các sở, ngành và chính quyền địa phương phải xác định rõ trách nhiệm, thường xuyên rà soát, đánh giá thực trạng, không để tình trạng trì trệ kéo dài.

Tỉnh cũng giao cho Sở Xây dựng chủ trì kiểm định chất lượng toàn bộ 88 chung cư, phân loại theo cấp độ nguy hiểm, cập nhật định kỳ và công bố công khai trên cổng thông tin điện tử của tỉnh. UBND các địa phương phải xây dựng kế hoạch di dời cụ thể, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho cư dân, nhất là trong mùa mưa bão.

Theo các chuyên gia xây dựng, vướng mắc lớn nhất hiện nay nằm ở cơ chế bồi thường, chính sách tái định cư và huy động nguồn lực xã hội hóa. Phú Thọ có thể học tập kinh nghiệm của Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh trong việc cho phép điều chỉnh quy hoạch, tăng hệ số sử dụng đất hoặc bổ sung chức năng thương mại dịch vụ để thu hút nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng cần cơ chế tạm cư linh hoạt, cho phép người dân lựa chọn hình thức nhận nhà tạm, thuê ngoài hoặc nhận tiền hỗ trợ. Việc rút gọn thủ tục lựa chọn nhà đầu tư, phê duyệt dự án cũng là yếu tố quan trọng để đẩy nhanh tiến độ. Việc hoàn thành các dự án cải tạo sẽ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, giảm thiểu nguy cơ mất an toàn, đồng thời tạo quỹ đất sạch để thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng đô thị.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo tỉnh, sự vào cuộc đồng bộ của các ngành, cùng tinh thần đồng thuận của người dân, Phú Thọ hoàn toàn có thể kỳ vọng một diện mạo đô thị mới, an toàn, hiện đại và đáng sống hơn trong tương lai gần.