Quản lý thuế sau khi xóa bỏ thuế khoán: Cắt giảm ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật

Các mục tiêu cụ thể trong Đề án là nhằm đảm bảo hộ kinh doanh áp dụng phương pháp tự khai, tự nộp thuế từ ngày 01/01/2026; Đơn giản hóa, cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật và tiếp tục cắt giảm mạnh trong những năm tiếp theo theo đúng tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW; Đảm bảo 100% hộ kinh doanh được tiếp cận thông tin và nhận được sự hỗ trợ từ cơ quan thuế về nội dung chuyển đổi từ phương thức thuế khoán sang phương thức kê khai, chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp; Đảm bảo 100% các đối tượng thuộc diện áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền theo Nghị định số 70/NĐ-CP của Chính phủ phải thực hiện đăng ký và sử dụng; Đảm bảo 100% hộ kinh doanh thực hiện các thủ tục về thuế bằng phương thức điện tử một cách thuận lợi, dễ dàng.

  Hoàn thiện thể chế, chính sách thuế

Để thực hiện chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán, Bộ Tài chính đưa ra giải pháp về hoàn thiện thể chế, chính sách thuế. Theo đó, sẽ sửa đổi Luật Quản lý thuế và văn bản hướng dẫn để bãi bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh; Sửa đổi chính sách thuế thu nhập cá nhân (TNCN), thuế giá trị gia tăng (GTGT) và các văn bản quy định, hướng dẫn thi hành theo hướng điều chỉnh ngưỡng doanh thu không chịu thuế phù hợp thực tiễn; sửa đổi phương pháp tính thuế TNCN đối với hộ kinh doanh có “quy mô lớn” tương đương với quy mô doanh nghiệp nhỏ, vừa sao cho tương đồng với thuế TNDN của doanh nghiệp; xem xét áp dụng thuế TNCN trên thu nhập (doanh thu trừ chi phí) cho những hộ kinh doanh có đầy đủ sổ sách, nhằm khuyến khích hộ kinh doanh minh bạch hóa chi phí, đầu tư mở rộng kinh doanh mà không bị thiệt thòi so với doanh nghiệp về thuế; bổ sung quy định miễn/giảm thuế TNCN để khuyến khích đổi mới sáng tạo nhằm thúc đẩy kinh tế tư nhân theo tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW. Rà soát, sửa đổi Luật phí và lệ phí, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ; đề xuất xây dựng Luật kinh doanh cá thể; Sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan.

Nghiên cứu xây dựng mô hình quản lý thuế mới đối với hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán theo hướng phân nhóm theo quy mô doanh thu để xác định phương pháp tính thuế/ mô hình quản lý thuế phù hợp, xác định ngưỡng doanh thu để áp dụng hóa đơn điện tử máy tính tiền; định hình rõ vai trò, chức năng các bộ phận trong cơ quan thuế trong quản lý hộ kinh doanh, tránh bỏ trống hoặc chồng chéo nhiệm vụ khi thay đổi phương thức quản lý. Xây dựng Quy trình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh theo phương thức kê khai, quy trình kiểm tra thuế tại trụ sở cơ quan thuế và kiểm tra tại trụ sở hộ kinh doanh phù hợp với chương trình tổng thể tái thiết kế quy trình ngành Thuế.

Hoàn thiện phương pháp quản lý thuế hiện đại

Đề án cũng xác định giải pháp “Hoàn thiện phương pháp quản lý thuế hiện đại, thay thế phương pháp thuế khoán, chuyển sang phương pháp kê khai, NNT tự khai, tự nộp thuế” với việc đổi mới và đa dạng hóa công tác tuyên truyền, hỗ trợ hộ kinh doanh trước và trong giai đoạn chuyển đổi phương pháp thuế khoán sang phương pháp kê khai; xây dựng và triển khai các chương trình hỗ trợ hộ kinh doanh phù hợp theo ngành nghề, quy mô; xây dựng tài liệu đào tạo nghiệp vụ hướng dẫn chế độ kế toán đơn giản cho hộ kinh doanh để phục vụ kê khai thuế, phù hợp với Thông tư kế toán sửa đổi ban hành. Nghiên cứu áp dụng các công nghệ tiên tiến, hiện đại (AI, Chatbot...) nhằm nâng cao chất lượng hỗ trợ hệ thống, ứng dụng và đáp ứng yêu cầu hỗ trợ được nhanh chóng, kịp thời, hiện đại.

Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính thuế cho hộ kinh doanh, thực hiện đơn giản hóa các mẫu biểu, tờ khai nhằm cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật và tiếp tục cắt giảm mạnh trong những năm tiếp theo theo đúng tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW; tăng cường cung cấp dịch vụ thuế điện tử, hướng tới áp dụng các mẫu tờ khai điện tử thông minh có gợi ý sẵn dữ liệu doanh thu từ hệ thống hóa đơn, tạo thuận lợi và giảm chi phí tuân thủ cho hộ kinh doanh.

Giám sát tuân thủ đối với hộ kinh doanh trên cơ sở áp dụng phương pháp quản lý rủi ro để phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật thuế, phòng chống gian lận thương mại thông qua việc tăng cường kiểm tra, giám sát hóa đơn bán hàng của hộ kinh doanh, chống buôn bán hóa đơn; xây dựng chương trình kiểm tra theo chuyên đề, theo ngành nghề, theo địa bàn đối với hộ kinh doanh; xây dựng và triển khai các biện pháp thu nợ hiệu quả và áp dụng biện pháp cưỡng chế phù hợp đối với hộ kinh doanh. Nghiên cứu giải pháp quản lý thuế riêng cho nhóm hộ, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử phù hợp với đặc thù hoạt động của loại hình kinh doanh này.

Nghiên cứu xây dựng mô hình quản lý thuế mới đối với hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán; kiện toàn tổ chức bộ máy, nhân sự phù hợp với mô hình quản lý thuế hộ kinh doanh theo phương pháp kê khai. Biên soạn tài liệu nghiệp vụ và tổ chức đào tạo, nâng cao trình độ cho công chức quản lý, hỗ trợ hộ kinh doanh; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong đội ngũ cán bộ công chức thuế.

Tăng cường ứng dụng công nghệ số, hóa đơn điện tử, phát triển các nền tảng số dùng chung hỗ trợ cho hộ kinh doanh đảm bảo 100% hộ kinh doanh có thể thực hiện các thủ tục bằng phương thức điện tử một cách dễ dàng. Xây dựng và cung cấp miễn phí hoặc với chi phí thấp các nền tảng số, phần mềm kế toán cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ để khuyến khích, hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi và doanh nghiệp siêu nhỏ. Xây dựng hệ thống ứng dụng tính thuế tự động từ dữ liệu hóa đơn điện tử nhằm giảm gánh nặng kê khai cho hộ kinh doanh và tăng độ chính xác trong tính thuế. Ứng dụng công nghệ thông tin để quản lý rủi ro trên cơ sở xây dựng cơ sở dữ liệu hộ kinh doanh với các bên liên quan, đảm bảo giám sát chặt chẽ hoạt động của hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, tạo nền tảng cho quản lý hiện đại, chống thất thu. Nâng cấp hệ thống CNTT đáp ứng các quy định mới, giảm thiểu sự can thiệp thủ công, nâng cao tính minh bạch trong quản lý thuế và nâng cao mức độ tuân thủ của NNT.

Tăng cường phối hợp với các bên liên quan

Đối với giải pháp “Tăng cường phối hợp với các bên liên quan trong quản lý thuế đối với hộ kinh doanh”, Đề án đưa ra nhiệm vụ phối hợp với các bộ, ngành có liên quan triển khai các chính sách và giải pháp kỹ thuật hiệu quả; phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an trong chuẩn hóa mã số thuế cá nhân để thống nhất sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế của cá nhân, hộ kinh doanh.

Tăng cường kết nối, tích hợp và chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành và đơn vị liên quan để giám sát chặt chẽ hoạt động của hộ kinh doanh sau khi kết thúc phương thức thuế khoán chuyển sang phương thức kê khai, kịp thời phát hiện, nhận diện các trường hợp có rủi ro về thuế hoặc hành vi vi phạm pháp luật.

Phối hợp với Ủy ban nhân dân các cấp ban hành quy chế phối hợp về quản lý thuế hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, rà soát chống sót hộ; chia sẻ, cập nhật thông tin đăng ký, tạm ngừng, bỏ kinh doanh của hộ kinh doanh; phối hợp cưỡng chế nợ thuế; phối hợp thiết lập cơ chế một cửa hỗ trợ hộ lên doanh nghiệp; đề xuất Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố có chương trình hỗ trợ tín dụng, mặt bằng cho hộ kinh doanh mới thành lập doanh nghiệp.

Phối hợp với các đoàn thể, hiệp hội địa phương tham gia vận động hộ kinh doanh trẻ, tiểu thương... tuân thủ chính sách pháp luật thuế; Liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) chi nhánh địa phương hỗ trợ kết nối mạng lưới doanh nghiệp lớn, vừa, nhỏ... nhằm tạo sức mạnh cộng hưởng, đảm bảo việc quản lý thuế hộ kinh doanh theo phương thức mới được thực hiện đồng bộ, thông suốt.