Rửa tiền thông qua việc dùng nhiều tài khoản để mua ô tô bị xử lý như thế nào?

Bạn Anh T hỏi: Tôi là chủ một cửa hàng ô tô. Tôi mới tiếp một khách hàng muốn mua 1 xe BMW có giá trị khoảng hơn 5 tỷ đồng, nhưng khách hàng đó đề nghị thanh toán bằng nhiều lần chuyển khoản từ nhiều tài khoản khác nhau, kèm theo yêu cầu đứng tên hộ một người thân. Nhận thấy có dấu hiệu bất thường nên tôi có tìm hiểu trên mạng thì được biết đây là hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật về tội Rửa tiền nên tạm thời tôi chưa giao dịch với khách hàng này. Xin hỏi, cụ thể trường hợp này là như thế nào? Và nếu tôi bán chiếc xe BMW cho khách hàng đó thì vi phạm gì không, vì đó cũng là khoản doanh thu lớn cho cửa hàng?

- Luật sư Chu Quỳnh Vương, Đoàn Luật sư TP Hà Nội tư vấn: Việc chia lẻ tiền từ nhiều tài khoản khác nhau để mua ô tô có thể bị coi là rửa tiền, đặc biệt khi số tiền đó có nguồn gốc bất hợp pháp hoặc nhằm mục đích che giấu dòng tiền xấu, làm cho nó có vẻ như là tài sản hợp pháp. Hành vi chia nhỏ giao dịch để lách các quy định về giao dịch lớn, đặc biệt là các giao dịch có giá trị đáng ngờ, là một trong những phương thức mà tội phạm rửa tiền thường sử dụng để che giấu nguồn gốc tài sản.

Về tội Rửa tiền được quy định theo Điều 324 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) thì rửa tiền là hành vi:

Tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào giao dịch tài chính, ngân hàng hoặc giao dịch khác nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có;

Sử dụng tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác thực hiện hành vi phạm tội mà có vào việc tiến hành các hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động khác;

Che giấu thông tin về nguồn gốc, bản chất thực sự, vị trí, quá trình di chuyển hoặc quyền sở hữu đối với tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có hoặc cản trở việc xác minh các thông tin đó;

Thực hiện một trong các hành vi quy định tại các điểm a, b và c khoản này đối với tiền, tài sản biết là có được từ việc chuyển dịch, chuyển nhượng, chuyển đổi tiền, tài sản do người khác thực hiện hành vi phạm tội mà có.

Về mặt trách nhiệm hình sự, khi phạm tội Rửa tiền, căn cứ Điều 324 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) quy định ba khung hình phạt chính cho cá nhân:

Khung cơ bản: Phạt tù từ 1 đến 5 năm đối với hành vi rửa tiền thông thường.

Khung tăng nặng: Phạt tù từ 5 đến 10 năm nếu phạm tội có tổ chức; lợi dụng chức vụ, quyền hạn; phạm tội 2 lần trở lên; có tính chất chuyên nghiệp; dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; tiền, tài sản phạm tội trị giá từ 200 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng; thu lợi bất chính từ 50 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng; tái phạm nguy hiểm.

Khung đặc biệt nghiêm trọng: Phạt tù từ 10 đến 15 năm nếu tiền, tài sản phạm tội trị giá 500 triệu đồng trở lên; thu lợi bất chính 100 triệu đồng trở lên; gây ảnh hưởng xấu đến an toàn hệ thống tài chính, tiền tệ quốc gia.

Ngoài hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền bổ sung từ 20 triệu đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Đối với pháp nhân thương mại, mức xử phạt có thể lên đến 20 tỷ đồng, bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực hoặc thậm chí đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.

Đối với trường hợp của bạn: Nếu bạn biết rõ số tiền mua xe có nguồn gốc bất hợp pháp (ví dụ từ ma túy, tham nhũng, cờ bạc, lừa đảo…) nhưng vẫn đồng ý giao dịch, thì bạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Rửa tiền. Nếu bạn không biết nhưng có dấu hiệu đáng ngờ mà vẫn cố tình bỏ qua, cơ quan điều tra có thể xem xét yếu tố “cố ý gián tiếp” hoặc “thiếu trách nhiệm nghiêm trọng”, nhất là khi doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ báo cáo giao dịch đáng ngờ.

Nếu bạn từ chối giao dịch và báo cáo sự việc cho ngân hàng hoặc cơ quan chức năng, bạn không chỉ tránh được rủi ro pháp lý mà còn góp phần phòng ngừa tội phạm. Ngoài ra, thực sự đây hoàn toàn cũng là nghi ngờ từ phía bạn nên để bảo đảm quyền lợi cũng như lợi nhuận của cửa hàng, bạn nên mời vị khách đó đến làm việc trực tiếp, xác định lý do tại sao lại phải chuyển qua nhiều tài khoản và nhờ người khác đứng tên như vậy.

Nếu thực sự có những dấu hiệu như phân tích ở trên thì bạn có thể từ chối giao dịch và báo ngay cho các cơ quan chức năng. Nếu đó chỉ là họ vay tiền từ nhiều người, nguồn tiền là minh bạch, hợp pháp, mục đích mua xe không trái quy định pháp luật… thì bạn có thể cùng họ lập bản cam kết, việc chuyển tiền chỉ là chuyển thay, việc mua bán xuất hóa đơn đầy đủ thì vẫn giao dịch chiếc xe đó bình thường mà không vi phạm quy định pháp luật.