THPT Đông Sơn 1: Hành trình rực rỡ của vùng đất cổ hiếu học
(PLVN) - 60 năm nhìn lại, trường không chỉ là nơi học tập mà còn là mái nhà lớn chở che, nuôi dưỡng những ước mơ, thắp sáng bao tâm hồn tuổi trẻ quê hương xứ Thanh.
Dòng chảy thời gian 60 năm (1965 - 2025) đã vun bồi ngôi trường cấp III giữa lòng xứ Thanh thành một biểu tượng của ý chí vươn lên, của khát vọng học tập và cống hiến không ngừng.
60 năm ấy không chỉ là chặng đường của tri thức, mà còn là câu chuyện về những con người gieo hạt mầm yêu thương, thắp sáng ước mơ qua từng thế hệ học trò.
Từ ngọn lửa hiếu học của vùng đất cổ
Đông Sơn là vùng đất từng in dấu văn minh trống đồng, nơi những di chỉ khảo cổ trên núi Đọ, Cồn Cấu, Đồng Ngầm… minh chứng cho một nền văn hóa Việt cổ rực rỡ, cũng là nơi đã sớm hình thành truyền thống hiếu học bền bỉ. Người xưa có câu: “Thí Hoằng Hóa, khóa Đông Sơn” để chỉ hai vùng đất học nổi tiếng bậc nhất xứ Thanh.
Trải qua bao thăng trầm, từ những làng văn, những ngôi Văn chỉ khuyến học đến phong trào bình dân học vụ sau Cách mạng Tháng Tám, tinh thần hiếu học ấy chưa bao giờ tắt. Đến giữa thế kỷ XX, khi đất nước vừa ra khỏi khói lửa chiến tranh, Đông Sơn đã có đủ các bậc học cơ sở. Nhưng ước mơ về một ngôi trường trung học phổ thông trên chính quê hương vẫn chưa thành hiện thực.
Để có được “Hành trình rực rỡ” hôm nay, các thế hệ thầy và trò đã trải qua những năm tháng không thể nào quên, nơi tình thầy trò, tình đồng nghiệp được hun đúc trong gian khổ.
Năm 1965, trong khi tiếng bom đạn còn vang vọng khắp miền Bắc, Trường Phổ thông cấp III Đông Sơn được thành lập theo Quyết định số 2915 QĐ/VX của UBHC tỉnh Thanh Hóa. Ngày 15/11/1965 chỉ ít tháng sau khi Mỹ mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc, thầy trò trường Đông Sơn vẫn háo hức trong lễ khai giảng đầu tiên.
Những dãy phòng học bằng tranh tre nứa lá, những lớp học dựng vội giữa làng Nhuệ Sâm, Toàn Tân, Ngọc Lậu, Đông Hòa… đã chứng kiến bao khuôn mặt non nớt, ánh mắt sáng niềm tin dù trên đầu là mưa bom, bão đạn. Cái tên Trường cấp III Đông Sơn ra đời giữa hoàn cảnh khốc liệt, nhưng từ đó đã trở thành biểu tượng của nghị lực và khát vọng vươn lên bằng tri thức.
Sau ngày Hiệp định Paris được ký kết (1973), thầy trò lại trở về ngôi trường cũ bên tỉnh lộ 9. Từ những lán học tạm bợ đến những phòng học vững chãi, từ những ngày sơ tán đến mùa trở lại bình yên, tất cả đã trở thành ký ức không thể phai trong hành trình rực rỡ ấy.
Gieo tri thức, vun nhân cách
Năm 1982, sau khi huyện Đông Thiệu đổi tên thành Đông Sơn, trường chính thức mang tên THPT Đông Sơn 1. Cái tên giản dị mà thân thương, đánh dấu một giai đoạn phát triển mới của ngành giáo dục huyện nhà, nơi từng được mệnh danh là “vựa lúa và vựa học” của xứ Thanh.
Từ một ngôi trường nhỏ với vài phòng học cấp 4, nay Đông Sơn 1 đã trở thành một địa chỉ giáo dục uy tín, có truyền thống đào tạo nhiều thế hệ học sinh giỏi. Hàng chục nghìn học sinh đã trưởng thành từ mái trường này, nhiều người trở thành tiến sĩ, giáo sư, nhà lãnh đạo, sĩ quan, kỹ sư, bác sĩ… mang theo niềm tự hào của quê hương đến khắp mọi miền Tổ quốc.
Theo thống kê, đến năm 2019, toàn Đông Sơn (chưa sáp nhập) có hơn 80 tiến sĩ, 22 giáo sư, 33 phó giáo sư, đây là con số đáng tự hào của một vùng thuần nông. 60 năm, hành trình giáo dục nơi đây đã viết nên kỳ tích, nối dài niềm tin về một “đất học” đúng nghĩa.
Nếu xem Đông Sơn là mảnh đất lành, thì chính đội ngũ thầy cô giáo là những người cần mẫn gieo hạt. Họ đến từ khắp nơi, có người gắn bó trọn đời với trường, có người chỉ ở lại vài năm rồi đi xa, nhưng tất cả đều để lại dấu ấn không thể phai.
Có những thế hệ thầy cô đã dạy trong hầm trú ẩn, thắp đèn dầu chấm bài. Có người nay đã là ông, là bà, vẫn rưng rưng nhớ buổi đầu “lớp học trên lán Cây Bồng, lán Đồi Thông”. Ở đó, mỗi tiết học là một cuộc chiến thắng cái nghèo, cái thiếu, là hành trình gieo chữ giữa những năm tháng gian khó.
Ngày nay, thế hệ trẻ của Đông Sơn 1 tiếp nối truyền thống ấy bằng những đổi mới trong phương pháp dạy học, ứng dụng công nghệ, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Từ lớp học cấp 4 xưa kia, nay là những tòa nhà kiên cố, phòng thí nghiệm hiện đại, sân thể thao xanh mát nhưng giá trị cốt lõi vẫn là “học để làm người”.
Trên mảnh đất từng được coi là “cái nôi của Văn minh Việt cổ”, tinh thần hiếu học của người dân xứ Thanh vẫn rực cháy qua từng thế hệ. Họ có thể nghèo, có thể lam lũ, nhưng chưa bao giờ bỏ cuộc trong việc cho con đến trường.
Nhiều bậc cha mẹ đã cặm cụi lao động, nhịn ăn nhịn mặc, làm mọi việc chỉ để con được học. Chính từ niềm tin giản đơn đó, phong trào khuyến học - khuyến tài ở Đông Sơn đã phát triển mạnh mẽ.
Hội Khuyến học Đông Sơn ra đời năm 2001, đến nay có hơn 24.000 hội viên, hàng trăm dòng họ, cơ quan, đơn vị lập quỹ riêng để trao học bổng, hỗ trợ học sinh nghèo vượt khó. Những cái tên như Quỹ Khuyến học Lê Khả Phiêu, Quỹ Nguyễn Chích, hay học bổng từ các doanh nghiệp, cựu học sinh… đã trở thành nguồn động viên quý giá cho lớp trẻ hôm nay.
Trên bản đồ giáo dục xứ Thanh, Trường THPT Đông Sơn 1 luônlà điểm sáng. Nhiều năm liền, trường được Sở Giáo dục & Đào tạo Thanh Hóa đánh giá là một trong những đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua “Dạy tốt - Học tốt”.
Đội ngũ học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp quốc gia tăng đều qua từng năm. Tỷ lệ học sinh đỗ đại học đạt 30 - 40%, có năm vượt ngưỡng 50%. Nhiều cựu học sinh nay là giảng viên đại học, nhà nghiên cứu, bác sĩ, kỹ sư trong và ngoài nước.
Trong kỷ nguyên số, Đông Sơn 1 vẫn giữ được bản sắc của một ngôi trường nhân văn: Nơi học trò không chỉ học để thi, mà học để hiểu mình, để sống tốt và góp phần dựng xây quê hương.
Một hành trình - ngàn niềm tự hào
Từ những ngày gian khổ nơi lán học tranh tre, đến những lớp học hiện đại hôm nay, từ những con chữ run run dưới ánh đèn dầu đến bảng tương tác, thư viện số, tất cả là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của một ngôi trường mang trong mình dòng chảy tri thức và nhân ái.
Nhìn lại hành trình ấy, thế hệ thầy trò Đông Sơn 1 hôm nay có quyền tự hào. Nhưng hơn hết, họ hiểu rằng truyền thống chỉ thực sự sống khi mỗi thế hệ biết tiếp nối và làm rạng danh thêm ngôi trường mang tên nền văn hóa - Đông Sơn.
Kỷ niệm 60 năm thành lập trường là dịp để các thế hệ thầy và trò cùng nhau nhìn lại, tự hào về những thành tựu đã đạt được. Đó là một ngày hội lớn của sự hội ngộ, nơi tinh thần uống nước nhớ nguồn được khơi dậy mạnh mẽ.
Ngày hội ấy, từ muôn nẻo đường của Tổ quốc, các thế hệ thầy cô giáo và học sinh nô nức tìm về trường xưa với biết bao kỷ niệm ấp ôm trong lòng.
Hành trình rực rỡ ấy sẽ còn tiếp tục với niềm tin, với tri thức, và với tình yêu dành cho ngôi trường nơi xứ Thanh của bao thế hệ học trò.