Thúc đẩy tự giác tuân thủ thuế – Xây dựng kỷ nguyên hùng cường

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Đức Thành - Phó Tổng Biên tập Báo Lao Động, nhấn mạnh: Trong tầm nhìn hướng tới một kỷ nguyên hùng cường, sức mạnh quốc gia không chỉ được đo bằng quy mô GDP, mà còn bởi chất lượng thể chế và năng lực huy động, phân bổ nguồn lực công theo hướng minh bạch, hiệu quả, công bằng và bền vững.

Từ đó, ông Thành khẳng định tính tự giác tuân thủ thuế chính là “hạ tầng mềm của quản trị hiện đại” – nền tảng tạo dựng niềm tin, thúc đẩy đầu tư dài hạn và bảo đảm công bằng trong phát triển.

Tại hội thảo, ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cho rằng tuân thủ pháp luật không chỉ là nghĩa vụ mà là văn hóa. Ông nhấn mạnh, khi làm luật, Nhà nước cần đảm bảo “dễ tuân thủ, không tạo thêm gánh nặng cho người dân và doanh nghiệp”. Để nuôi dưỡng tinh thần tự giác, chính sách phải rõ ràng, thủ tục đơn giản, quản lý hướng tới mục tiêu và có cơ chế khuyến khích người tuân thủ tốt.

“Tự giác tuân thủ là thước đo của niềm tin – không thể ép buộc, mà phải nuôi dưỡng bằng công bằng và minh bạch,” ông Hiếu khẳng định.

Đại diện ngành thuế, ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính), cho biết mức độ tuân thủ tự nguyện là thước đo của quản lý thuế hiện đại. Ngành thuế đang chuyển mạnh sang phương châm “người dân biết – hiểu – đồng thuận”, đồng thời đẩy mạnh số hóa, liên thông dữ liệu với ngân hàng, hải quan, bảo hiểm, công thương... để giảm sai sót và chi phí tuân thủ. Từ năm 2026, ngành dự kiến ứng dụng AI và blockchain trong quản lý rủi ro, phấn đấu giảm 44% chi phí hành chính – vượt yêu cầu chung 30%.

Về quản lý thuế hộ kinh doanh, bà Lê Thị Chinh - Phó Trưởng ban Nghiệp vụ Cục Thuế, cho biết: từ 1/1/2026, thuế khoán sẽ được xóa bỏ, thay bằng phương pháp kê khai hiện đại – minh bạch, dễ hiểu, dễ dự báo. Trong 9 tháng đầu năm 2025, đã có hơn 18.500 hộ chuyển sang kê khai và 133.000 hộ dùng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, cho thấy niềm tin ngày càng tăng vào mô hình mới.

“Chuyển sang kê khai không chỉ là thay đổi kỹ thuật, mà là chuyển đổi về niềm tin – từ kiểm tra sang hỗ trợ, phục vụ,” bà Chinh nói.

Từ góc độ quốc tế, ông Frank Van Brunschot, chuyên gia cao cấp của IMF, đánh giá cao cải cách thuế của Việt Nam, đồng thời khuyến nghị tăng cường quản lý rủi ro tuân thủ thay vì tăng thuế suất, mở rộng chia sẻ dữ liệu giữa các ngành và đào tạo cán bộ theo phương pháp quản lý hiện đại.

“Với quyết tâm cải cách và hợp tác quốc tế, Việt Nam có tiềm năng dẫn đầu khu vực về quản lý rủi ro tuân thủ, hướng tới tỷ lệ thuế/GDP 16% để bảo đảm nguồn lực cho phát triển bền vững,” ông nhấn mạnh.