TP HCM phát triển hạ tầng đường sắt liên kết vùng và đô thị

Nhiều đề xuất cùng với các dự án chiến lược nhằm thúc đẩy hình thành hành lang kinh tế liên kết vùng sẽ mở ra cơ hội đột phá cho vận tải, công nghiệp và phát triển đô thị của TP HCM một đô thị hợp nhất có quy mô và vai trò trung tâm vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Đường sắt chiến lược kết nối vùng

Đại diện lãnh đạo Becamex đã báo cáo nhiều dự án đường sắt trọng điểm, liên kết vùng với kỳ vọng trở thành trục vận tải xanh, xương sống cho phát triển kinh tế khu vực phía Nam.

Trước hết là tuyến TP Hồ Chí Minh – Cần Thơ, có chiều dài khoảng 174 km, vốn đầu tư giai đoạn 1 hơn 173.600 tỷ đồng. Tuyến được thiết kế cho tàu khách tốc độ 200 km/h và tàu hàng 160 km/h, hướng đến vai trò “huyết mạch” đưa hàng hóa, nông sản từ Đồng bằng sông Cửu Long đến các trung tâm công nghiệp và cảng biển quốc tế. Đây cũng được xem là “tiền đề vàng” cho dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam, tạo nền tảng lâu dài cho chiến lược phát triển hạ tầng quốc gia.

Một dự án khác là tuyến Bàu Bàng – An Bình – Cái Mép, dài khoảng 136,65 km, nối ga Bàu Bàng (tuyến TP HCM – Lộc Ninh) với ga Tiền Cảng Thị Vải (thuộc tuyến Biên Hòa – Vũng Tàu). Tuyến có 16 ga chính và 4 ga trong cảng, đi qua các khu công nghiệp trọng điểm Bình Dương, Đồng Nai, kết nối trực tiếp với cụm cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải.

Với thiết kế gắn kết Trung tâm logistics Cái Mép Hạ, tuyến này hướng tới xây dựng một trung tâm trung chuyển hàng hóa quy mô quốc tế, qua đó gia tăng lợi thế cạnh tranh cho khu vực trong vận tải biển và thương mại toàn cầu.

Theo ông Nguyễn Văn Hùng - Chủ tịch Tập đoàn Becamex, sự hợp nhất giữa TP Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu sẽ tạo nên một không gian phát triển mới với tiềm năng lớn. Do đó, Becamex mong muốn đồng hành cùng Nhà nước, phát huy thế mạnh từng địa phương, kiến tạo hành lang kinh tế thống nhất.

Để hiện thực hóa, Becamex kiến nghị cơ chế “phân vai” rõ ràng: Nhà nước đảm nhận giải phóng mặt bằng và chuẩn bị hạ tầng kỹ thuật; doanh nghiệp chịu trách nhiệm xây dựng, vận hành.

Đồng thời, quy hoạch đường sắt cần lồng ghép với quy hoạch đất đai, đô thị, công nghiệp để tạo sự đồng bộ. Về đất đai, kiến nghị thực hiện cơ chế thu hồi mở rộng, tái định cư tại chỗ, bảo đảm đồng thuận xã hội.

Metro gắn với TOD đô thị hiện đại

Ngoài đường sắt liên vùng, Becamex còn đề xuất đầu tư hệ thống đường sắt đô thị gắn với phát triển định hướng giao thông công cộng (TOD) và khai thác không gian ngầm đô thị. Mục tiêu đến trước năm 2035 hình thành 7 tuyến metro dài 355 km, vốn đầu tư hơn 1 triệu tỷ đồng. Đến năm 2045 sẽ có thêm 3 tuyến, dài 155 km, tổng vốn hơn 455.000 tỷ đồng.

Trong đó, đáng chú ý là tuyến Metro số 1 Suối Tiên – Bình Dương dài 29 km. Dự án đã được thông qua báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, mở ra triển vọng kết nối khu vực phía Đông thành phố với các trung tâm công nghiệp của khu vực Bình Dương. Đây là bước đi quan trọng để mở rộng không gian phát triển đô thị, giảm áp lực giao thông đường bộ, thúc đẩy mô hình đô thị xanh – thông minh.

Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh - Nguyễn Văn Được đánh giá cao đề xuất của Becamex, coi đây là những dự án mang tính động lực, góp phần định hình diện mạo của TP Hồ Chí Minh mới. Ông nhấn mạnh quan điểm: “bàn làm, không bàn lùi”, khẳng định quyết tâm sớm triển khai các dự án hạ tầng then chốt.

Theo đó, tuyến Bàu Bàng – An Bình – Cái Mép sẽ được Thành phố báo cáo, đề xuất Chính phủ giao trực tiếp cho TP HCM thực hiện. Đồng thời, Thành phố sẽ làm việc với Đồng Nai để thống nhất giao Becamex nghiên cứu, triển khai.

Đối với tuyến Metro Suối Tiên – Bình Dương, lãnh đạo Thành phố đề nghị Becamex chủ động xây dựng phương án đầu tư, sẵn sàng triển khai khi Nghị quyết 98 về cơ chế đặc thù cho TP HCM được Quốc hội sửa đổi, bổ sung.

Chủ tịch UBND Thành phố cũng giao các sở, ngành phối hợp, tập trung nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ, biến các dự án đường sắt thành hiện thực.