TP HCM: Vụ kiện đất ở nhưng vẫn không được bồi thường

Phường xác nhận đất ở được bồi thường, quận không đồng ý

Theo hồ sơ, hộ ông Đằng đang sử dụng khu đất gồm nhiều thửa (do chưa được cấp sổ nên chưa đo đạc) tại 187/13 Bùi Minh Trực, phường 6, quận 8 (nay là phường Bình Đông), trong đó có diện tích nhà ở được xây dựng, đăng ký qua nhiều thời kỳ và diện tích đất nông nghiệp.

Năm 2015, nhà ông Đằng đăng ký 304,6m2 đất ở và được UBND phường lập danh sách công khai đủ điều kiện cấp sổ đỏ diện tích này. Từ 2015 - 2024, nhà ông đóng thuế với diện tích đất ở trên.

Ngày 23/10/2023, thực hiện dự án xây dựng đường D8 (đoạn từ đường Tạ Quang Bửu đến Bùi Minh Trực), UBND quận 8 (cũ) có Quyết định 5632/QĐ-UBND và 5633/QĐ-UBND thu hồi của hộ ông Đằng một phần thửa 173, 174, 175, tờ bản đồ 02 với 150m2 đất ở và 463m2 đất nông nghiệp. Trong đó 150m2 đất ở gồm thửa 173 (57m2), thửa 175 (93m2); 463m2 đất nông nghiệp gồm thửa 173 (4,75m2), thửa 174 (455,4m2), thửa 175 (2,95m2).

UBND phường xác nhận diện tích đất thu hồi của ông Đằng không tranh chấp, không nằm trong danh sách đất do một cơ quan Nhà nước trực tiếp quản lý, được bồi thường, hỗ trợ bằng đất hoặc nhà ở tái định cư. Tuy nhiên, khi thực hiện phương án bồi thường, UBND quận 8 chỉ bồi thường thửa 173 và một phần thửa 174 (180m2); không bồi thường mà chỉ hỗ trợ chi phí đầu tư vào đất với giá 40 ngàn đồng/m2 với một phần thửa 174 (275m2) và thửa 175.

Hai thửa đất 174 và 175 (gồm cả đất ở và đất nông nghiệp) không được bồi thường, quận cho rằng một phần thửa 174 do ông Nguyễn Văn Nam canh tác trước 1975 và đưa vào Tập đoàn 2 năm 1978. Năm 1989, HTX Chiến Thắng (do sáp nhập Tập đoàn 2 và Tập đoàn 1 lại) giao khoán cho ông Đằng và năm 1999 ông Đằng kê khai sử dụng.

Quận cho rằng thửa 175 có nguồn gốc do ông Nguyễn Văn Hết canh tác trước 1975; năm 1990 chuyển nhượng cho ông Lê Văn Điệu. Năm 1999 HTX đứng ra kê khai do ông Hết để trống; dù đất này không nằm trong danh sách đất giao khoán, không phải đất Nhà nước giao HTX và ông Đằng đang sử dụng.

Theo UBND quận, lý do không bồi thường là căn cứ vào Công văn 10014/STNMT-BTTĐC ngày 4/10/2024 của Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) TP HCM cho rằng đất thu hồi không có trong danh sách đất giao khoán của HTX, không có tranh chấp, nhưng người dân sử dụng không liên tục từ trước 1975 đến nay thì chỉ được hỗ trợ chi phí đầu tư vào đất.

Viện kiểm sát đề nghị bồi thường, tòa bác bỏ

Không đồng ý với quyết định bồi thường, ông Đằng khiếu nại, sau đó khởi kiện, yêu cầu tòa buộc UBND quận bồi thường các thửa đất còn lại mà trước đây chưa bồi thường.

Đại diện VKSND TP tại phiên tòa sơ thẩm và trong kháng nghị phúc thẩm cho rằng nguồn gốc các thửa đất 173, 174, 175 đều được giao đất từ 1989. Căn cứ khoản 3 Điều 3, khoản 2 Điều 4 Nghị định 64-CP năm 1993; điểm a khoản 5 Điều 20 Nghị định 43/2014/NĐ-CP thì hộ ông Đằng được bồi thường về đất.

Ngày 17/04/2025, TAND TP HCM xử sơ thẩm và ngày 20/9/2025, Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP HCM xử phúc thẩm, không chấp nhận ý kiến của VKS, bác đơn khởi kiện của hộ ông Đằng.

Ông Đằng cho biết tiếp tục có đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm. Theo ông Đằng: “Thửa 174 trước đây là của ông Nguyễn Văn Nam, sau đó được đưa vào Tập đoàn 2 và HTX Chiến Thắng giao khoán lại cho gia đình tôi từ 1983. Từ 1975 - 1989, tất cả đất ở đây đều phải vào Tập đoàn, sau đó là HTX, năm 1989 thì giao lại cho xã viên, trong đó có gia đình tôi. Thế nhưng khi bồi thường, UBND quận tách làm hai phần, một phần bồi thường, một phần không bồi thường với lý do không canh tác liên tục là không hợp lý. Nhà tôi canh tác sử dụng đất liên tục, ổn định, không tranh chấp, đất không phải đất công”.

“Phần đất ở, gia đình tôi làm nhà nhiều lần, nhiều năm, có diện tích 304m2, đến 1999 có đăng ký kê khai và được phường xác nhận, năm 2015 được xét đủ điều kiện cấp sổ đỏ đất ở và đã đóng thuế đến 2024, nhưng UBND quận không bồi thường là mất quyền lợi hợp pháp của gia đình tôi. Trong khi các xã viên khác cũng có đất như nhà tôi nhưng khi bị thu hồi thì đều được bồi thường”, ông Đằng nói.

LS Nguyễn Văn Hồng (Đoàn LS TP HCM), nêu quan điểm, theo Nghị định 64-CP năm 1993, đất giao trước 15/10/1993 là giao chính thức và được cấp sổ đỏ ổn định lâu dài. Điều 20 Nghị định 43/2014/NĐ-CP cũng quy định hộ gia đình sử dụng đất ở, đất nông nghiệp ổn định từ trước 1/7/2004 mà không có tranh chấp thì được công nhận quyền sử dụng đất.

“Khoản 1 Điều 76 Luật Đất đai 2013 có quy định cụ thể loại đất không được bồi thường mà chỉ được bồi thường chi phí đầu tư, thì đất nhà ông Đằng sử dụng không thuộc các trường hợp này”.

PV đã liên hệ, để lại nội dung làm việc với Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng quận 8. Ngày 10/11, Ban Bồi thường mời PV đến trụ sở, tiếp tục xác nhận nội dung cần được cung cấp thông tin và cho biết sẽ trả lời bằng văn bản nhưng đến nay PV chưa nhận được câu trả lời.