TP Hồ Chí Minh: Xây mái nhà mới, giúp dân 'đổi đời'

Chính sách an sinh chủ động cho Nhân dân

TP HCM - trung tâm kinh tế năng động nhất cả nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với tầm nhìn trở thành một “siêu đô thị hiện đại và nghĩa tình”. Trong tiến trình phát triển ấy, thành phố một mặt thúc đẩy phát triển kinh tế mạnh mẽ, nhưng mặt khác, luôn dành sự quan tâm sâu sắc đến người dân lao động, đặc biệt là người nghèo, yếu thế trong xã hội.

Mới đây, chủ trương nâng mức hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ khó khăn lên 100 - 150 triệu đồng/căn ra đời nhận được sự ủng hộ của đông đảo người dân thành phố, bởi đây là một bước đi thiết thực nhằm thu hẹp khoảng cách giữa tốc độ phát triển đô thị và chất lượng sống của người dân.

Theo quy định mới, mỗi hộ dân thuộc diện nghèo hoặc cận nghèo sẽ được hỗ trợ 100 triệu đồng để xây mới hoặc sửa chữa nhà ở; hộ sống ở khu vực nền đất yếu được hỗ trợ 120 triệu đồng; còn tại các vùng đặc thù như đặc khu Côn Đảo, mức hỗ trợ có thể lên tới 150 triệu đồng. So với giai đoạn trước, khi mức hỗ trợ của Trung ương chỉ dừng ở 20 - 40 triệu đồng, chính sách lần này là một bước tiến dài, thể hiện rõ tầm nhìn và trách nhiệm của TP HCM trong việc biến an sinh xã hội thành nền tảng của phát triển bền vững.

Điều đáng quý hơn cả của chính sách nằm ở cách tiếp cận mới: thay vì chỉ tập trung vào việc “hỗ trợ hộ nghèo”, thành phố hướng tới chính sách an sinh chủ động, bao gồm nhận diện, hỗ trợ sớm và tạo điều kiện để người dân không rơi vào nghèo đói. Đối tượng thụ hưởng không chỉ giới hạn ở các hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn riêng của TP HCM mà còn bao gồm những gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn như người già neo đơn, người khuyết tật, gia đình chính sách và các hộ dân sinh sống tại khu vực có nền đất yếu, dễ ngập hoặc có nguy cơ sạt lở.

Đặc biệt, thành phố còn mở rộng chính sách đến các hộ “giáp ranh nghèo” - những gia đình tuy chưa có tên trong danh sách hỗ trợ, nhưng đang ở ngưỡng khó khăn, vất vả. Đây chính là điểm khác biệt quan trọng giữa một chính sách an sinh mang tính hành chính và một chính sách an sinh mang hơi thở đời sống: chủ động tìm đến và hỗ trợ người dân để dân không rơi vào khốn khó. Toàn bộ quy trình xét duyệt, triển khai đều được thực hiện công khai, có sự giám sát của chính quyền và cộng đồng, bảo đảm việc hỗ trợ được trao “đúng người - đúng nhà - đúng mục đích”, đồng thời các căn nhà mới xây được đặt ra quy chuẩn cụ thể, hướng đến giúp người dân được ở an cư bền vững, phát triển cho tương lai.

Chính sự thay đổi từ tư duy đến cách làm này đã khiến chính sách nhà ở cho người nghèo của TP HCM có thể trở thành đòn bẩy giúp người dân nỗ lực hơn để đứng vững, vươn lên trong cuộc sống.

Theo thống kê, trong 7 tháng đầu năm 2025, thành phố đã cấp hơn 88.000 thẻ bảo hiểm y tế cho hộ nghèo, hỗ trợ đào tạo nghề cho 190 lao động, giải quyết việc làm cho 625 người và xây mới, sửa chữa 1.035 căn nhà với tổng kinh phí hơn 82 tỷ đồng.

Trong đó, phong trào “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát” là một chương trình thể hiện rõ nét tính chất “nhân văn - nghĩa tình” của chính quyền và người dân TP HCM. Theo Ủy ban MTTQ Việt Nam TP HCM, phong trào “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát” thời gian qua đã mang lại những kết quả rõ rệt, thể hiện sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị và cộng đồng xã hội trong việc chăm lo cho người dân có hoàn cảnh khó khăn. Chỉ riêng hệ thống Mặt trận các cấp phối hợp cùng Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh khu vực II và các ngân hàng thương mại đã đóng góp hơn 25,3 tỷ đồng để xây mới, sửa chữa 323 căn nhà cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ khó khăn về nhà ở.

Bên cạnh đó, Ủy ban MTTQ các quận, huyện và các tổ chức chính trị - xã hội cũng vận động thêm hơn 44,8 tỷ đồng từ Quỹ Vì người nghèo và các nguồn xã hội hóa, hỗ trợ xây mới, sửa chữa 899 căn nhà khác. Như vậy, đến nay TP HCM đã hoàn thành 100% mục tiêu của phong trào, giúp hàng ngàn người dân được an cư, ổn định cuộc sống. Ủy ban MTTQ Việt Nam TP HCM đánh giá, phong trào không chỉ góp phần thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, mà còn lan tỏa tinh thần nhân ái, nâng cao chất lượng sống của người dân, đặc biệt là gia đình chính sách, hộ nghèo, hộ cận nghèo.

Đơn cử, trường hợp ông Huỳnh Văn Lợi, hộ nghèo ở phường Xóm Chiếu, quận 4, trước kia sống trong mái nhà dột nát, mùa mưa đến, gió, ngập, nước xối tứ bề. Tình cảnh ngôi nhà xuống cấp khiến cả gia đình mệt mỏi, chất lượng sống thấp nhưng kinh tế eo hẹp, không biết phải làm sao để thay đổi. Nhưng từ khi được hỗ trợ để xây nhà mới, cả gia đình ông Lợi được sống trong mái nhà khang trang, sạch đẹp. Theo ông Lợi, điều quan trọng nhất là tâm lý yên tâm khi sống trong một mái nhà an toàn. Từ đó, cả gia đình ông có tinh thần và sức khỏe để nỗ lực mưu sinh, đời sống dần ổn định hơn.

Câu chuyện của ông Lợi chỉ là một trong hơn 1.200 hộ dân TP HCM đã được hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa nhà ở trong phong trào “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát” nói trên, đem đến niềm hạnh phúc an cư và thậm chí cả một cơ hội “đổi đời” cho người dân.

Đô thị của lòng nhân ái

TP HCM hiện có hơn 20.000 hộ nghèo và cận nghèo, trong đó hơn 4.200 hộ nghèo và hơn 16.000 hộ cận nghèo. Thành phố đã giao chỉ tiêu cụ thể cho từng địa phương trong 6 tháng cuối năm 2025, coi đây là một nhiệm vụ trọng tâm trong công tác an sinh. Ở xã Bình Khánh, nơi có số hộ nghèo và cận nghèo cao nhất, chính quyền đặt mục tiêu giảm ít nhất 180 hộ; xã An Thới Đông phấn đấu giảm 55 hộ; trong khi nhiều phường như Bình Hưng Hòa, An Khánh chỉ còn lại một hộ nghèo hoặc cận nghèo.

Đáng chú ý, hơn 30 phường, xã khác trên địa bàn thành phố đã không còn hộ nghèo, thể hiện bước tiến đáng kể của quá trình giảm nghèo đa chiều. Kết quả này có được nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và cộng đồng doanh nghiệp, trong đó tinh thần đồng hành của xã hội là yếu tố quan trọng giúp chính sách đi vào thực tế.

Thực tế, chính sách hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo không chỉ mang ý nghĩa “an cư”, mà còn hướng đến mục đích thay đổi cuộc sống của người dân. Một chỗ ở ổn định là tiền đề để người dân chăm lo tốt hơn cho con cái, yên tâm lao động và gắn bó với cộng đồng. Nhiều hộ dân sau khi được hỗ trợ nhà ở đã tự mình chuyển biến: Thay vì phải dành dụm số tiền ít ỏi để sửa, xây nhà mới, nhiều người dùng để đầu tư cho việc học của con cái, hoặc đi học nghề để có công việc ổn định, hoặc buôn bán nhỏ mưu sinh...

Đến cuối năm 2025, TP HCM đặt mục tiêu không còn hộ nghèo theo tiêu chuẩn quốc gia và tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn riêng giảm dưới 0,5%. Đó là một mục tiêu lớn, nhưng những kết quả đã đạt được cho thấy con đường đang đi là đúng hướng. Phong trào “Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát” trở thành biểu tượng của sự đồng thuận xã hội, mỗi mái nhà được dựng lên là một minh chứng cho tinh thần đoàn kết, sẻ chia vốn đã trở thành nét đặc trưng của Sài Gòn - TP HCM.

Trong giai đoạn 2026 - 2030, TP HCM định hướng tiếp tục gắn kết chương trình giảm nghèo với xây dựng nông thôn mới, trong đó chú trọng các mô hình nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới thông minh. Mục tiêu xuyên suốt là nâng cao chất lượng sống của người dân, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa khu vực nội đô và vùng ven, giữa thành thị và nông thôn. Thành phố đặt ra ba trọng tâm chính: giảm chênh lệch giàu nghèo; bảo đảm mọi người dân đều được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội thiết yếu như y tế, giáo dục, nhà ở, việc làm và thông tin; đồng thời tăng cường năng lực quản lý, giám sát và điều phối chương trình ở tất cả các cấp chính quyền.

Trong hành trình hướng đến vị thế siêu đô thị quốc tế, TP HCM vẫn giữ cho mình phần ấm áp của tình người, nỗ lực xóa đi những rào cản giàu - nghèo trong xã hội. Nói cho cùng, sự phồn vinh không được đo bằng chiều cao của những tòa nhà hay con số GDP, mà phải từ sự an cư, hạnh phúc của người dân được sống trong một đô thị đang phát triển mà vẫn gìn giữ được tinh thần nghĩa tình, nhân ái.