Tuyên Quang chuyển đổi tư duy từ “hỗ trợ” sang “đồng hành” - Bí quyết giảm nghèo bền vững

Tuyên Quang đối mặt với những thách thức kép của một tỉnh miền núi như đa dạng dân tộc thiểu số, địa hình chia cắt, và điểm xuất phát kinh tế còn nhiều khó khăn. Thế nhưng, trong những năm gần đây, Tuyên Quang đã thực hiện vượt mức mục tiêu giảm nghèo bền vững. 

Thành công này không phải là kết quả của việc phân bổ nguồn vốn đơn thuần, mà là sự chuyển đổi căn bản, đầy tham vọng từ tư duy “hỗ trợ” sang “đồng hành” từ “chính sách chờ” sang “chiến lược chủ động”.

Thay đổi hệ thống: Đòn bẩy quản lý và tháo gỡ điểm nghẽn

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tuyên Quang, giai đoạn 2021 - 2024, tỷ lệ hộ nghèo của Tuyên Quang (tính theo chuẩn nghèo đa chiều) đã giảm từ 23,45% xuống còn 10,19%; tức giảm 13,26% chỉ trong vòng ba năm, tương đương tốc độ giảm bình quân ấn tượng: 4,42%/năm, vượt xa kế hoạch đề ra.

Tỷ lệ hộ nghèo của Tuyên Quang (tính theo chuẩn nghèo đa chiều) đã giảm từ 23,45% xuống còn 10,19% chỉ trong vòng ba năm.

Thành tựu này đặt trong bối cảnh Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ nhất đặt ra mục tiêu cao hơn cho giai đoạn tiếp theo (2025 - 2030): Mỗi năm giảm 3 - 4% tỷ lệ hộ nghèo. Điều này đòi hỏi Tuyên Quang phải có một sự đột phá mang tính hệ thống trong chỉ đạo và điều hành.

Sự đột phá đó nằm ở việc xác định rõ giảm nghèo không chỉ là câu chuyện của an sinh xã hội mà là một chiến lược phát triển kinh tế - xã hội toàn diện. Mục tiêu của Tuyên Quang là biến các chính sách, nguồn lực thành năng lực thực tế cho người dân, tập trung vào việc đảm bảo các yếu tố cốt lõi: Nhà ở kiên cố, tiếp cận y tế, giáo dục và việc làm ổn định để chống tái nghèo.

Tuyên Quang đã nhận ra một thách thức cố hữu trong việc triển khai Chương trình Mục tiêu Quốc gia (MTQG) đó là sự bất cập, chồng chéo mục tiêu, nhiệm vụ giữa các dự án trên cùng một địa bàn. Đây chính là điểm nghẽn làm phân tán nguồn lực và giảm hiệu quả chính sách.

Để giải quyết triệt để, tỉnh đã triển khai một loạt các giải pháp mang tính cấu trúc.

Tuyên Quang xây dựng cơ chế điều hành thống nhất, tỉnh đã loại bỏ sự chồng chéo bằng cách thiết lập một cơ chế điều hành tập trung, xuyên suốt.

Thách thức cố hữu trong việc triển khai Chương trình Mục tiêu Quốc gia (MTQG) đó là sự bất cập, chồng chéo mục tiêu, nhiệm vụ giữa các dự án trên cùng một địa bàn.

Bên cạnh đó, tỉnh đã giao trách nhiệm cụ thể, trách nhiệm thực hiện được giao thẳng cho người đứng đầu các cấp, tăng tính chủ động, linh hoạt và chịu trách nhiệm

Ngoài ra, việc áp dụng công nghệ số trong quản lý và giám sát tiến độ các dự án giúp công tác điều hành được minh bạch, kịp thời và chính xác hơn.

Nhờ cơ chế này, Tuyên Quang đã thực hiện thành công chương trình trọng điểm là xóa nhà tạm, nhà dột nát. Dấu ấn nổi bật này đã tạo điều kiện quan trọng để người dân an cư và phát triển sản xuất. 

Chiến lược an sinh chống tái nghèo

Thành công lớn nhất không nằm ở số lượng người thoát nghèo, mà ở khả năng chống tái nghèo. Nhìn thẳng vào thực tế, tỉnh Tuyên Quang cũng chỉ rõ những tồn tại như sự thiếu kinh nghiệm quản lý dự án ở cán bộ cấp xã vùng sâu. Tuy nhiên, tỉnh đã chuẩn bị một chiến lược toàn diện để đảm bảo tính bền vững của thành quả giảm nghèo.

Bà Vương Ngọc Hà, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang, nhấn mạnh rằng thời gian tới, tỉnh sẽ tập trung vào việc hỗ trợ theo chuỗi giá trị và Hợp tác xã. Thay vì hỗ trợ nhỏ lẻ, tỉnh sẽ tập trung hỗ trợ chuyển đổi cây trồng, vật nuôi phù hợp, kết nối chuỗi giá trị và khuyến khích phát triển hình thức hợp tác xã, doanh nghiệp xã hội để tạo đầu ra ổn định.

Tuyên Quang cũng có kế hoạch hỗ trợ “Cá nhân hóa”. Tỉnh sẽ rà soát, phân loại kỹ lưỡng từng hộ để xây dựng kế hoạch hỗ trợ riêng biệt, tập trung ưu tiên về đất sản xuất, cây con giống chất lượng cao phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng địa phương.

Tuyên Quang sẽ rà soát, phân loại kỹ lưỡng từng hộ để xây dựng kế hoạch hỗ trợ riêng biệt, tập trung ưu tiên về đất sản xuất, cây con giống chất lượng cao phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng địa phương.

Ngoài ra, tỉnh sẽ duy trì hỗ trợ “Sau thoát nghèo”. Đây là giải pháp mấu chốt để chống tái nghèo. Sau khi hộ dân thoát khỏi danh sách nghèo, tỉnh sẽ tiếp tục duy trì hỗ trợ trong 1 - 2 năm về vốn, chính sách y tế, giáo dục để đảm bảo sinh kế ổn định. Việc củng cố mạng lưới an sinh này sẽ giúp người dân tự tin làm chủ kinh tế và hạn chế tối đa nguy cơ tái nghèo.

Tuyên Quang kết hợp hài hòa giữa chính sách vĩ mô và thực tiễn vi mô. Đó là sự chuyển dịch tư duy từ hỗ trợ an sinh một chiều sang đồng hành phát triển năng lực hai chiều. Với những giải pháp sát thực tiễn, có trọng tâm và tầm nhìn dài hạn, Tuyên Quang đang vững vàng niềm tin vào mục tiêu phát triển nhanh, bền vững, góp phần quan trọng vào công cuộc giảm nghèo chung của cả nước.