Ứng dụng công nghệ cao 'đòn bẩy' thúc đẩy HTX hướng đến sản xuất xanh, bền vững
Từ một vùng sản xuất rau nhỏ lẻ ở ngoại thành Hà Nội, nhờ áp dụng công nghệ cao, đến nay, Hợp tác xã (HTX) Rau quả sạch Chúc Sơn (phường Chương Mỹ, TP Hà Nội) đã vươn lên thành một trong những hợp tác xã nông nghiệp kiểu mẫu, góp phần đưa hàng trăm hộ dân thoát nghèo nhờ làm nông nghiệp một cách bài bản.
Mở rộng sản xuất, phát triển vượt bậc
Vùng sản xuất rau xanh tại thị trấn Chúc Sơn đã có từ những năm 80 của thế kỷ trước. Trải qua nhiều năm, nông dân vùng sản xuất chuyên canh rau có thu nhập ngày càng cao; nhưng cùng với đó là việc lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, sử dụng phân hữu cơ chưa ủ hoai mục gây ô nhiễm môi trường, nguồn nước, sản phẩm chưa có sự kiểm soát về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.
Trước thực trạng đó, bằng tâm huyết và lòng yêu nghề, mong muốn đưa sản phẩm rau chất lượng cao đến được với người tiêu dùng, 16 hộ nông dân trong vùng sản xuất đã cùng nhau thành lập lên Hợp tác xã rau quả sạch Chúc Sơn với sứ mệnh “Sản xuất thực phẩm sạch, có trách nhiệm, vì sức khỏe cộng đồng”.
HTX Rau quả sạch Chúc Sơn thành lập từ năm 2016. Ban đầu HTX thành lập với 16 hộ nông dân, đến năm 2024, HTX đã phát triển được 73 thành viên, vùng sản xuất chứng nhận VietGAP trên 31,7 ha.
HTX chuyên trồng các loại rau củ quả ngắn ngày như cải xanh, cải ngọt, xà lách, rau muống, cà chua, đậu cô ve, súp lơ, cà rốt... với lịch gieo trồng luân canh, xen canh hợp lý quanh năm.
Sản lượng rau sạch cung cấp ra thị trường tăng từ 150 tấn năm 2017 lên 1.013 tấn năm 2023 (tăng 6,75 lần), đến năm 2024 sản lượng đã tăng lên 1.310 tấn. Khởi đầu từ mô hình 1,5ha cung cấp rau cho Bệnh viện Bạch Mai và một số cửa hàng bán lẻ, sau 9 năm đã phát triển vượt bậc, tổ chức sản xuất và tiêu thụ theo chuỗi giá trị bền vững với hợp đồng tiêu thụ ổn định cho nhiều hệ thống siêu thị, trường học trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh, thành phố khác.
Theo thống kê, năm 2024 HTX đã phát triển đa dạng hóa các kênh tiêu thụ sản phẩm trong đó: 30% sản phẩm được phân phối vào hệ thống các siêu thị; 30% tiêu thụ tại các trường học, bệnh viện; 20% tiêu thụ vào các công ty cung cấp suất ăn; 20% tiêu thụ vào các nhà máy chế biến thực phẩm.
Cụ thể, tính đến năm 2024, HTX đã cung cấp sản phẩm cho 21 siêu thị trong chuỗi Big C, Go, Tops (Hà Nội và 9 tỉnh phía Bắc); 54 trường học (mầm non, tiểu học, THCS & THPT), 1 bệnh viện; 2 công ty cung cấp suất ăn; 2 nhà máy chế biến thực phẩm.
Ngoài sản xuất, HTX còn tổ chức các lớp tập huấn, tham quan mô hình thực tế, tạo ra một môi trường học hỏi lẫn nhau giữa các hộ thành viên. Đại hội nhiệm kỳ 2025 vừa qua cũng xác định chiến lược mở rộng thêm vùng trồng khoai tây, đậu tương tại các tỉnh Tây Bắc, phát triển thêm xưởng sản xuất giá đỗ công suất 300kg/ngày và mở thêm chi nhánh tại Mộc Châu để nâng tầm thương hiệu.
Đơn vị đi đầu trong xây dựng môi trường sản xuất nông nghiệp xanh, sạch, bền vững
Ngay từ khi mới thành lập, HTX Rau quả sạch Chúc Sơn đã xác định công nghệ là yếu tố then chốt để tạo ra sự khác biệt. Hàng loạt những công nghệ được ứng dụng trong việc trồng trọt giúp bà con tiết kiệm thời gian, công sức như: Hệ thống nhà màng, tưới nhỏ giọt tự động; trạm quan trắc thời tiết iMentos 3.3 A‑G…. Nhờ đó, nông dân chủ động trước mọi biến đổi khí hậu. Dữ liệu về độ ẩm, nhiệt độ, lượng mưa, gió... được cập nhật theo thời gian thực giúp bà con điều chỉnh lịch canh tác, bón phân, tưới nước một cách chính xác.
Đặc biệt, phần mềm FACEFARM được tích hợp để quản lý toàn bộ quy trình sản xuất. Mỗi luống rau đều được gắn mã QR để truy xuất nguồn gốc, đảm bảo minh bạch và đáp ứng các tiêu chuẩn cao từ đối tác quốc tế. Khâu sơ chế, đóng gói áp dụng quy trình HACCP nhằm đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, giúp HTX có thể đưa sản phẩm vào những thị trường yêu cầu khắt khe nhất.
Trong quá trình chăm sóc rau củ quả, HTX áp dụng nguyên tắc “4 đúng” đối với thuốc bảo vệ thực vật: đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng lúc và đúng cách. Toàn bộ thuốc trừ sâu, phân bón sử dụng đều có nguồn gốc sinh học hoặc hữu cơ, được Bộ NN&PTNT cấp phép. Định kỳ, cây được kiểm tra dư lượng thuốc và các chỉ tiêu an toàn trước khi thu hoạch.
Ngoài ra, HTX còn sử dụng biện pháp sinh học như thả thiên địch, bẫy côn trùng sinh học, luân canh cây trồng để hạn chế sâu bệnh mà không cần dùng thuốc hóa học. Các mô hình canh tác như trồng rau theo luống phủ vải không dệt, che nắng tự nhiên bằng cây tán rộng cũng được nhân rộng.
Từ mô hình này, HTX không chỉ tạo ra sản phẩm rau sạch chất lượng cao, mà còn từng bước định hình thói quen sản xuất mới trong cộng đồng, coi công nghệ và tiêu chuẩn là yếu tố bắt buộc thay vì tự phát. Đây là bước chuyển mình quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đang hướng đến các tiêu chí xanh – sạch – bền vững.
"Trang thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội”